چــوبــهــرام بـــشــنــیــد گــفــتــار اویمــیــانــجـــی هــمــی دیــد کــردار اویازان پــس یـلـان سـیـنـه را دیـد وگـفـتکـه اکـنـون چـه داری سـخـن…
چــوبــهــرام بـــشــنــیــد گــفــتــار اوی | مــیــانــجـــی هــمــی دیــد کــردار اوی |
ازان پــس یـلـان سـیـنـه را دیـد وگـفـت | کـه اکـنـون چـه داری سـخـن درنـهـفـت |
یـلـان سـیـنـه گـفـت ای سـپـهـدار گـرد | هــرآنــکــس کــه اوراه یــزدان ســپـــرد |
چـــو پـــیــروزی و فــرهــی یــابـــد اوی | بــســوی بــدی هـیـچ نــشــتــابــد اوی |
کــه آن آفـــریــن بـــاز نــفـــریــن شـــود | وزو چـــرخ گــردنــده پـــرکـــیــن شـــود |
چــو یـزدان تــو را فــرهـی داد و بــخــت | هـمـه لـشــکــر گـنـج بــا تــاج وتــخــت |
ازو گـــر پــــذیـــری بــــافــــزون شــــود | دل از نــاســپــاســی پــرازخــون شــود |
ازان پــس بـــبـــهــرام بـــهــرام گــفــت | کــه ای بـــا خــردیــاروبـــا رای جـــفــت |
چـه گویی کـزین جـسـتـن تـخـت وگـنج | بــزرگــیــســت فــرجــام گــر درد ورنــج |
بــــخــــنــــدیــــد بــــهــــرام ازان داوری | ازان پــس بـــرانــداخــت انــگــشــتــری |
بـــدو گــفــت چــنــدانــک ایــن در هــوا | بـــمــانــد شـــود بـــنــده ای پـــادشـــا |
بـــدو گــفــت کــیــن را مــپــنــدار خــرد | کــه دیـهــیـم را خــرد نــتــوان شــمــرد |
چـنین گـفـت زان پـس بـپـیداگـشـسـب | کـه ای تــیـغ زن شـیـر تــا زنـده اســب |
چـه بــیـنـی چـه گـویـی بــدیـن کـار مـا | بــــود گــــاه شــــاهـــی ســــزاوار مـــا |
چــنـیـن گـفـت پــیـداگـشـســب ســوار | کـــه ای از یـــلـــان جـــهـــان یـــادگـــار |
یــکــی مــوبـــدی داســتــان زد بــریــن | کـه هـرکـس کـه دانـا بــد وپـیـش بــیـن |
اگــر پـــادشـــاهــی کـــنــد یــک زمــان | روانـــش بــــپــــرد ســــوی آســــمـــان |
بـــه ازبــــنـــده بـــنـــدن بــــســـال دراز | بـــه گـــنـــج جـــهــانــدار بـــردن نــیــاز |
چــنـیـن گــفــت پــس بــا دبــیـر بــزرگ | کـه بــگـشـای لـب را تــو ای پــیـرگـرگ |
دبــیــر بــزرگ آن زمــان لــب بــبــســت | بــانــبــوه انــدیـشــه انــدر نــشــســت |
ازان پــس چــنــیــن گــفــت بـــهــرام را | کـــه هــرکـــس جـــویــا بـــود کـــامـــرا |
چــودرخــور بــجــویــد بــیــابــد هــمــان | درازســــت ویـــازنـــده دســــت زمــــان |
زچــیـزی کــه بــخــشــش کــنـد دادگـر | چــنـان دان کـه کـوشــش بــیـایـد بــبــر |
بـهمدان گـشـسـب آن زمـان گـفـت بـاز | کــه ای گـشــتــه انـدر نـشــیـب وفــراز |
ســخــن هـرچ گــویـی بــروی کــســان | شــــود بـــــاد وکــــردار او نــــارســـــان |
بـــگـــو آنـــچ دانــی بـــه کـــار انـــدورن | زنـــــیـــــک وبــــــد روزگـــــار انـــــدرون |
چـنین گـفـت همـدان گـشـسـب بـلـنـد | کــه ای نــزد پـــرمــایــگــان ارجـــمــنــد |
زنـــاآمـــده بـــد بـــتـــرســـی هــمـــی | زدیـهـیـم شـاهـان چـه پـرسـی هـمـی |
بـــکــن کــار وکــرده بــه یــزدان ســپــار | بــخــرمـا چــه یـازی چــوتــرسـی زخــار |
تـــن آســـان نــگـــردد ســـرانــجـــمــن | هــمــه بــیـم جــان بــاشــد ورنــج تــن |
زگــفـــتـــارشـــان خـــواهــر پـــهــلــوان | هــمــی بـــود پـــیــچـــان وتـــیــره روان |
بـــران داوری هــیــچ نـــگـــشـــاد لـــب | زبـــرگــشــتـــن هــور تـــا نــیــم شــب |
بـــدو گــفــت بـــهــرام کــای پــاک تــن | چـه بــیـنـی بــه گـفـتــار ایـن انـجــمـن |
ورا گـــردیـــه هـــیـــچ پــــاســـخ نـــداد | نـــه از رای آن مـــهــتـــران بـــود شـــاد |
چـــنــیــن گــفــت اوبـــا دبـــیــر بـــزرگ | کــه ای مـرد بــدســاز چــون پــیـرگـرگ |
گـمـانـت چـنـیـنـسـت کـین تـاج وتـخـت | ســـپـــاه بـــزرگـــی و پـــیــروزبـــخـــت |
ز گـــیــتـــی کـــســـی را نـــبـــد آرزوی | ازان نــــــــامــــــــداران آزاده خـــــــــوی |
مـگـر شـاهـی آسـانـتـر از بـنـدگـیسـت | بــدیـن دانــش تــو بــبــایــد گــریـســت |
بــر آیـیــن شــاهــان پــیــشــیـن رویــم | سـخـن هـای آن بــرتــو ران بــشـنـویـم |
چــنــیــن داد پـــاســخ مــر او را دبـــیــر | کــه گـر رای مـن نـیـســتــت جــایـگـیـر |
هــم آن گــوی وآن کــن کــه رای آیــدت | بـــران رو کـــه دل رهـــنـــمـــای آیـــدت |
هــمـــان خـــواهــرش نــیــز بـــهــرام را | بــــگـــفـــت آن ســـواران خـــودکـــام را |
نــه نــیـکــوســت ایـن دانــش ورای تــو | بـــکـــژی خـــرامــد هــمــی پـــای تـــو |
بــسـی بــد کـه بـیـکـار بــدتـخـت شـاه | نــکـــرد انــدرو هــیــچ کـــهــتـــر نــگــاه |
جــهــان را بــمــردی نــگــه داشــتــنــد | یـکـی چـشـم بــرتــخـت نـگـمـاشـتــنـد |
هـرآنـکــس کــه دانــا بــدو پــاک مــغــز | زهــرگــونــه انــدیــشــه ای رانــد نــغــز |
بــدانـد کـه شـاهـی بـه ازبـنـدگـیـسـت | هـمـان ســرافــرازی زافــگـنـدگـیـســت |
نـــبـــودنـــد یــازان بـــتـــخـــت کـــیــان | هــمــه بــنــدگــی را کــمــر بـــرمــیــان |
بـبـسـتـنـد و زیشـان بـهـی خـواسـتـنـد | هــمــه دل بـــفــرمــانــش آراســتـــنــد |
نــه بـــیــگــانــه زیــبـــای افــســر بـــود | ســـزای بــــزرگـــی بــــگـــوهـــر بــــود |
زکـــاوس شـــاه انــدرآیــم نــخـــســـت | کــجــا راه یـزدان هــمــی بــازجــســت |
کــه بـــرآســمــان اخــتــران بــشــمــرد | خـــم چـــرخ گـــردنـــده رابــــشـــکـــرد |
بـــه خـــواری و زاری بـــســاری فــتـــاد | از انــــدیـــشــــه کــــژ وز بــــدنــــهـــاد |
چــوگــودرز وچــون رســتــم پـــهــلــوان | بـــکـــردنـــد رنـــجـــه بـــریــن بـــر روان |
ازان پـــس کـــجـــا شـــد بـــهــامــاوران | بـــبـــســتــنــد پــایــش بـــبــنــد گــران |
کـس آهـنـگ این تـخـت شـاهـی نـکـرد | جــز از گــرم و تــیـمـار ایـشــان نـخــورد |
چــوگــفــتــنــد بــا رســتــم ایــرانــیــان | کـه هـسـتـی تـو زیـبــای تــخـت کـیـان |
یـکـی بــانـگ بـرزد بـرآنـکـس کـه گـفـت | کـه بــا دخــمـه تــنـگ بــاشـیـد جــفـت |
کــه بــاشــاه بــاشــد کــجــا پــهـلــوان | نــشــســـتـــنــد بآیــیــن وروشــن روان |
مـرا تــخــت زر بــایـد و بــســتــه شــاه | مــبــاد ایـن گــمــان ومـبــاد ایـن کــلــاه |
گــــزیــــن کــــرد زایــــران ده ودوهــــزار | جــهـانــگــیـر وبــرگــســتــوانــور ســوار |
رهـــــانـــــیــــد ازبـــــنـــــد کـــــاوس را | هــمــان گــیـو و گــودرز وهـم طــوس را |
هـمـان شـاه پـیـروز چـون کـشـتـه شـد | بـــایــرانــیــان کــار بـــرگــشــتـــه شــد |
دلـــاور شـــد از کـــار آن خـــوشـــنـــوار | بآرام بـــنــشـــســـت بـــرتـــخـــت نــاز |
چــو فــرزنــد قــارن بـــشــد ســوفــزای | کــــه آورد گــــاه مــــهـــی بــــازجــــای |
ز پــــیـــروزی او چــــو آمــــد نـــشــــان | ز ایــران بـــرفـــتـــنــد گــردنــکـــشـــان |
کــه بــروی بــشــاهـی کــنـنــد آفــریـن | شـــود کــهــتـــری شـــهــریــار زمــیــن |
بــایـرانـیـان گـفــت کــیـن نـاســزاســت | بـــزرگــی وتــاج ازپـــی پـــادشــاســت |
قــبـــاد ارچــه خــردســت گــردد بــزرگ | نـــیـــاریــم دربـــیــشـــه شـــیــرگـــرگ |
چـوخـواهی کـه شـاهی کـنی بـی نژاد | هـــمـــه دوده را داد خـــواهــی بـــبـــاد |
قــبــاد آن زمـان چــون بــمـردی رســیـد | ســـــرســـــوفـــــزای از درتـــــاج دیــــد |
بــه گـفــتــار بــدگـوهـرانـش بــکـشــت | کــجــا بــود درپــادشــاهــیـش پــشــت |
وزان پــس بـــبـــســتــنــد پــای قــبـــاد | دلــــاور ســــواری گــــوی کــــی نــــژاد |
بـــزرمـــهـــر دادش یــکـــی پـــرهـــنـــر | کـــه کـــیــن پـــدربـــازخـــواهــد مــگــر |
نــگـــه کـــرد زرمـــهــر کـــس رانـــدیــد | کـه بــا تــاج بــرتــخـت شـاهـی سـزیـد |
چــوبـــرشــاه افــگــنــد زرمــهــر مــهــر | بـــروآفــریــن خــوانــد گــردان ســپــهــر |
ازو بـــنــد بـــرداشــت تــاکــار خــویــش | بـــجــویــد کــنــد تــیــز بـــازار خــویــش |
کـس ازبــنـدگـان تــاج هـرگـز نـجــسـت | وگـــر چـــنــد بـــودی نــژادش درســـت |
زتـــرکــان یــکــی نــامــور ســاوه شــاه | بــیــامــد کــه جــویــد نــگــیــن وکــلــاه |
چـنـان خـواسـت روشـن جـهـان آفـریـن | کــه اونـیـســت گــردد بــه ایـران زمـیـن |
تـــو را آرزو تـــخـــت شــاهــنــشــهــی | چــراکــرد زان پــس کــه بـــودی رهــی |
هـمـی بـر جـهـانـد یـلـان سـینـه اسـب | کــه تــامــن زبـــهــرام پــورگــشــســب |
بـــنــودرجـــهــان شـــهــریــاری کـــنــم | تــــن خـــویـــش را یـــادگـــاری کـــنـــم |
خــردمـنـد شــاهـی چــونـوشــیـن روان | بـــهـــرمـــز بـــدی روز پـــیـــری جـــوان |
بـــــزرگــــان کــــشـــــور ورا یــــاورنــــد | اگـــر یـــاورانـــنـــد گـــر کــــهـــتــــرنـــد |
بــه ایــران ســوارســت ســیـصــدهــزار | هــمـــه پـــهــلـــوان وهــمـــه نــامـــدار |
هــمــه یـک بــیـک شــاه را بــنــده انــد | بــفــرمــان و رایـش ســرافــگــنــده انـد |
شــهـنــشــاه گــیـتــی تــو را بــرگــزیـد | چـــنـــان کـــز ره نـــامـــداران ســـزیـــد |
نــیــاگــانــت را هــمــچــنــیــن نــام داد | بـــفــرجـــام بـــر دشـــمــنــان کــام داد |
تــو پــاداش آن نــیــکــویـی بــد کــنــی | چــنـان داد کــه بــد بــاتــن خــودکــنـی |
مــــکــــن آز را بـــــرخـــــرد پـــــادشــــا | کـــه دانـــا نــخـــوانــد تـــو را پـــارســـا |
اگـــر مـــن زنـــم پـــنـــد مـــردان دهــم | بـــبـــســـیـــار ســـال ازبـــرادر کـــهـــم |
مـــده کــــارکـــرد نـــیـــاکـــان بــــبــــاد | مـــبـــادا کـــه پـــنـــد مـــن آیــدت یـــاد |
هـمـه انـجــمــن مــانـد زودرشــگــفــت | ســـپـــهــدار لــب را بـــدنــدان گــرفــت |
بــدانـســت کــو راســت گــویـد هـمـی | جــز از راه نــیــکــی نــجــویــد هــمــی |
یـلـان ســیـنـه گـفـت ای گـرانـمـایـه زن | تـــو درانــجـــمــن رای شـــاهــان مــزن |
کــه هـرمــز بــدیـن چــنــدگــه بــگــذرد | زتـــخــت مــهــی پـــهــلــوان بـــرخــورد |
زهــرمــز چــنــیـن بــاشــد انــدر خــبــر | بـــــرادرت را شـــــاه ایــــران شــــمــــر |
بـــتـــاج کـــیــی گـــر نــنـــازد هــمـــی | چـــراخــلــعــت از دوک ســازد هــمــی |
ســخــن بــس کــن ازهــرمــز تــرک زاد | کـــه انـــدر زمـــانـــه مـــبــــاد آن نـــژاد |
گـــر از کـــیــقـــبـــاد انــدرآری شـــمــار | بــریـن تــخــمـه بــر ســالـیـان صـدهـزار |
کـــه بـــا تـــاج بـــودنــد بـــرتـــخـــت زر | ســرآمــد کــنــون نــام ایــشــان مــبـــر |
ز پـــرویــز خــســرو مــیــنــدیــش نــیــز | کـــزویـــاد کـــردن نـــیـــرزد بــــچــــیـــز |
بــــدرگــــاه او هــــرک ویــــژه تــــرنــــد | بــــرادرت راکــــهـــتــــر وچــــاکــــرنــــد |
چــو بـــهــرام گــویــد بـــران کــهــتــران | بـــبـــنـــدنــد پـــایــش بـــبـــنــد گـــران |
بـــدو گــردیــه گــفــت کــای دیــو ســاز | هـــمـــی دیـــوتــــان دام ســـازد بــــراز |
مــکــن بـــرتــن وجــام مــا بـــرســتـــم | کــه از تــو بــبــیـنــم هــمــی بــاد و دم |
پــــدر مــــرزبـــــان بــــود مــــارا بـــــری | تـو افـگـنـدی ایـن جـسـتـن تـخـت پــی |
چـــو بــــهـــرام را دل بــــجــــوش آوری | تـــــــبـــــــار مــــــرا درخـــــــروش آوری |
شــود رنــج ایــن تـــخــمــه مــا بـــبـــاد | بـــه گــفـــتـــار تـــو کـــهــتـــر بـــدنــژاد |
کـــنـــون راهـــبــــر بــــاش بـــهـــرام را | پــــــرآشــــــوب کـــــن بــــــزم و آرام را |
بـگـفـت این وگـریـان سـوی خـانـه شـد | بــه دل بــا بــرادر چــو بــیــگــانــه شــد |
همـی گـفـت هـرکـس کـه این پـاک زن | ســخـــن گــوی و روشــن دل و رای زن |
تـو گـویـی کـه گـفـتــارش از دفـتـرسـت | بــدانـش ز جـا مـاسـب نـامـی تــرسـت |
چــو بـــهــرام را آن نــیــامــد پـــســنــد | هــمـــی بـــود ز آواز خـــواهـــر نـــژنـــد |
دل تــــیــــره انــــدیـــشــــه دیـــریــــاب | همـی تـخـت شـاهی نمـودش بـخـواب |
چـنین گـفـت پـس کـین سـرای سـپـنج | نــیــابــنــد جــویـنــدگــان جــز بــه رنــج |
بـــفــرمــود تـــا خــوان بـــیــاراســتــنــد | مـی و رود و رامـشـگـران خــواســتــنـد |
بـــرامــشـــگــری گــفـــت کــامــروز رود | بـــیـــارای بــــا پـــهـــلـــوانـــی ســـرود |
نــخــوانــیـم جــز نــامــه هــفــتــخــوان | بــریـن مـی گـسـاریـم لـخـتـی بــخـوان |
کـه چـون شـد بــرویـیـن دز اسـفـنـدیـار | چـــه بــــازی نـــمـــود انـــدران روزگـــار |
بـــخـــوردنـــد بـــر یــاد او چـــنــد مـــی | کـــــه آبــــــاد بــــــادا بـــــرو بـــــوم ری |
کــزان بــوم خــیـزد ســپــهــبــد چــوتــو | فــــزون آفــــریـــنــــاد ایــــزد چــــو تــــو |
پــراگـنـده گـشــتــنـد چــون تــیـره شـد | ســرمــیـگــســاران ز مـی خــیـره شــد |
چـــو بـــرزد ســـنــان آفــتـــاب بـــلــنــد | شـب تــیـره گـشـت از درفـشـش نـژنـد |
ســـپـــهــدار بـــهــرام گـــرد ســـتـــرگ | بـــفـــرمـــود تـــا شـــد دبـــیـــر بـــزرگ |
بـــخــاقــان یــکــی نــامــه ار تــنــگ وار | نــبـــشــتــنــد پــربـــوی ورنــگ ونــگــار |
بــپــوزش کـنـان گـفـت هـسـتــم بــدرد | دلــی پــرپــشــیــمــانــی و بـــاد ســرد |
ازیــن پـــس مــن آن بـــوم و مــرز تــو را | نـــــگـــــه دارم از بــــــهـــــر ارز تـــــو را |
اگــر بـــر جــهــان پــاک مــهــتــر شــوم | تــو را هــمــچــو کــهــتــر بـــرادر شــوم |
تــوبــایــد کــه دل را بــشــویـی زکــیـن | نـــداری جــــدا بــــوم ایـــران ز چـــیـــن |
چــوپــردخـتــه شـد زیـن دگـر سـاز کـرد | درگــــنــــج گــــرد آمــــده بـــــاز کـــــرد |
ســــپــــه را درم داد واســــب ورهــــی | نـهـانـی هـمـی جــســت جــای مـهـی |
زلــشــکــر یـکــی پــهــلــوان بــرگــزیــد | کــه ســالــار بـــوم خــراســان ســزیــد |
پــرانـدیـشــه از بــلــخ شــد ســوی ری | بــــخــــرداد فــــرخــــنـــده درمــــاه دی |
هـمــی کــرد انـدیـشــه دربــیـش وکــم | بــــفـــرمـــود پــــس تــــا ســــرای درم |
بـــســـازنـــد وآرایــشـــی نــو کـــنــنــد | درم مــهــر بـــرنــام خـــســـرو کــنــنــد |
ز بــــازارگـــان آنـــک بـــد پـــاک مـــغـــز | ســخـــنــگــوی و انــدرخــور کــار نــغــز |
بـــه مـــهــر آن درمـــهــا بـــبـــدره درون | بــفــرمــود بــردن ســوی طــیـســفــون |
بــــیـــاریـــد پـــرمـــایـــه دیـــبــــای روم | کـه پــیـکــر بــریـشــم بــد و زرش بــوم |
بـــــخــــریــــد تــــا آن درم نــــزدشــــاه | بــــرنـــد وکـــنـــد مـــهـــر او را نـــگـــاه |
فـرسـتـاده ای خـوانـد بـا شـرم و هوش | دلــاور بـــســان خــجــســتــه ســروش |
یـکــی نــامــه بــنــوشــت بــا بــاد و دم | سـخـن گـتــف هـرگـونـه ازبــیـش و کـم |
ز پـــرمــوده و لــشـــکــر ســـاوه شـــاه | ز رزمــی کــجــا کــرده بــد بـــا ســپــاه |
وزان خـــلــعـــتـــی کآمــد او را ز شـــاه | ز مــــقــــنــــاع وز دوکــــدان ســــیــــاه |
چـنین گفـت زان پـس کـه هرگز بـخـواب | نـــبـــیـــنـــم رخ شـــاه بــــا جـــاه و آب |
هـرآنـگـه کـه خـسـرو نـشـیـنـد بـتـخـت | پــســرت آن گــرانــمــایـه نـیـکــبــخــت |
بـــفـــرمـــان او کـــوه هــامـــون کـــنــم | بــیـابــان زدشـمـن چـو جــیـحـون کـنـم |
هــمــی خــواســت تــا بــردرشــهــریـار | ســـرآرد مـــگـــر بــــی گـــنـــه روزگـــار |
هــمــی یــادکــرد ایـن بــه نــامــه درون | فــرســتــاده آمـد ســوی طــیـســفــون |
بــــبــــازارگــــان گــــفــــت مـــهـــر درم | چــو هــرمــزد بــیـنــد بــپــیــچــد زغــم |
چــو خــســرو نـبــاشـد ورا یـاروپــشـت | بــــبــــیـــنـــد ز مـــن روزگـــار درشـــت |
چـــو آزرمـــهـــا بــــر زمـــیـــن بـــرزنـــم | هـمـی بــیـخ ســاســان زبــن بــرکــنـم |
نــه آن تــخــمــه را کــرد یــزدان زمــیـن | گــــه آمـــد بــــرخــــیـــزد آن آفــــریـــن |
بـــیــامـــد فـــرســـتـــاده نـــیــک پـــی | بـــــبـــــغـــــداد بـــــا نــــامـــــداران ری |
چــونــامــه بــه نـزدیـک هـرمــز رســیـد | رخـش گـشـت زان نامه چـون شـنبـلـید |
پــــس آگــــاهـــی آمــــد ز مـــهـــر درم | یــکــایــک بـــران غـــم بـــیــفــزود غــم |
بــپــیـچـیـد و شـد بــر پــسـر بــدگـمـان | بـگفـت این بـه آیین گـشـسـب آن زمان |
کـه خـسـرو بــمـردی بــجــایـی رسـیـد | کـه از مـا همـی سـر بـخـواهـد کـشـید |
درم را هــمــی مـــهــر ســـازد بـــنــیــز | سـبـک داشـتـن بـیشـتـر زین چـه چـیـز |
بـه پـاسـخ چـنین گفـت آیین گشـسـب | کـه بــی تــو مـبــیـنـاد مـیـدان و اســب |
بـــدو گــفــت هــرمــز کــه درنــاگــهــان | مــر ایـن شــوخ را گــم کــنــم ازجــهـان |
نــهــانــی یــکـــی مـــرد راخـــوانـــدنــد | شــب تــیــره بــا شــاه بــنــشــانــدنــد |
بــدو گــفــت هــرمــزد فــرمــان گــزیــن | ز خــــســــرو بــــپــــرداز روی زمـــیـــن |
چــنـیـن داد پــاســخ کــه ایـدون کــنــم | بــه افــســون ز دل مـهـر بــیـرون کــنـم |
کــنــون زهــر فــرمــایـد از گــنــج شــاه | چــو او مـســت گــردد شــبــان ســیـاه |
کــنــم زهــر بـــا مــی بـــجــام انــدرون | ازان بــه کــجــا دســت یـازم بــه خــون |
ازیــن ســاخــتــن حــاجــب آگــاه شــد | بـــــرو خـــــواب وآرام کــــوتـــــاه شــــد |
بــیـامـد دوان پــیـش خــســرو بــگـفـت | هــمــه رازهــا بـــرگــشـــاد ازنــهــفــت |
چــوبــشـنـیـد خـسـروکـه شـاه جــهـان | هـمــی کــشــتــن او ســگــالــد نـهـان |
شــب تــیـره از طـیـســفـون درکـشـیـد | تـوگـفـتـی کـه گـشـت از جـهان نـاپـدید |
نـــداد آن ســــر پــــر بــــهـــا رایـــگـــان | هـــمـــی تـــاخـــت تـــا آذر ابــــادگـــان |
چـــو آگـــاهــی آمــد بـــهــرمــهــتـــری | کــه بـــد مــرزبـــان و ســـرکـــشـــوری |
کــه خـــســـرو بـــیــازرد از شـــهــریــار | بـــرفــتــســت بـــا خــوار مــایــه ســوار |
بــپــرســش گــرفــتــنـد گـردنـکــشــان | بــجــایـی کــه بــود از گــرامـی نـشــان |
چــو بــادان پــیــروز و چــون شــیـر زیـل | کـــه بـــا داد بـــودنـــد و بـــا زور پـــیــل |
چـو شـیـران و وسـتـوی یـزدان پــرسـت | ز عمان چو خنجست و چون پیل مست |
ز کــرمــان چـــو بـــیــورد گــرد و ســـوار | ز شــیــران چــون ســام اســفــنــدیــار |
یــکــایــک بـــخـــســـرو نــهــادنــد روی | سـپــاه و سـپـهـبــد هـمـه شـاهـجـوی |
همـی گـفـت هرکـس کـه ای پـور شـاه | تــو را زیـبــد ایـن تــاج و تــخــت وکــلـاه |
از ایـــــران و از دشـــــت نـــــیــــزه وران | ز خــنــجــر گــزاران و جــنــگــی ســران |
نـــگـــر تـــا نـــداری هــراس از گـــزنـــد | بــــزی شـــاد و آرام و دل ارجــــمـــنـــد |
زمــانــی بـــنــخــچــیــر تــازیــم اســب | زمــانــی نــوان پــیـش آذر کــشــســب |
بــرســم نــیــاکــان نــیــایــش کــنــیــم | روان را بـــه یــزدان نــمــایــش کــنــیــم |
گـراز شــهـر ایـران چــو ســیـصــد هـزار | گــزنــد تـــو را بـــر نــشـــیــنــد ســـوار |
هـمـه پـیـش تـو تـن بــکـشـتـن دهـیـم | سـپـاسـی بــران کـشـتـگـان بــرنـهـیـم |
بـدیشـان چـنین گـفـت خـسـرو کـه من | پـــرازبـــیــمــم از شــاه و آن انــجــمــن |
اگـرپــیـش آذر گـشــســب ایـن ســران | بـــیــایــنـــد و ســـوگـــنــدهــای گـــران |
خــورنـد و مــرا یـکــســر ایـمــن کــنـنـد | کـه پـیمـان مـن زان سـپـس نـشـکـننـد |
بــبـــاشــم بــدیــن مــرز بـــا ایــمــنــی | نـــتـــرســـم ز پـــیــکـــار آهـــرمـــنـــی |
یـلــان چــون شــنــیـدنــد گــفــتــار اوی | هـــمــــه ســــوی آذر نـــهـــادنـــد روی |
بـخـوردند سوگند زان سان که خـواست | کــه مــهــرتــو بــا دیــده داریـم راســت |
چـــوایــمــن شــد از نــامــداران نــهــان | ز هــر ســـو بـــرافـــگــنــد کــارآگــهــان |
بـــفــرمــان خـــســـرو ســـواران دلــیــر | بـــدرگــاه رفــتـــنــد بـــرســـان شـــیــر |
کــه تـــا از گــریــزش چــه گــویــد پـــدر | مـــگــــر چــــاره نـــو بــــســــازد دگــــر |
چـوبـشـنـیـد هـرمـز کـه خـسـرو بـرفـت | هـم انـدر زمـان کـس فـرســتــاد تــفـت |
چــوگـســتــهـم و بــنـدوی را کـرد بــنـد | بـــه زنــدان فــرســتــاد نــاســودمــنــد |
کــجــا هــردو خــالــان خــســرو بــدنــد | بـــمــردانــگــی در جــهــان نــو بـــدنــد |
جــزیـن هـرک بــودنــد خــویـشــان اوی | بــه زنـدان کـشـیـدنـد بــا گـفـت وگـوی |
بـه آیین گشـسـب آن زمان شـاه گفـت | کــه از رای دوریــم و بـــا بـــاد جـــفـــت |
چـــو او شــد چــه ســازیــم بـــهــرام را | چـــنـــان بـــنـــده خـــرد و بــــدکـــام را |
شـد آیین گشـسـب اندران چـاره جـوی | کــه آن کــار را چــون دهـد رنــگ وبــوی |
بـــدو گــفــت کــای شـــاه گــردن فــراز | ســخــنــهــای بــهـرام چــون شــد دراز |
هـمــه خــون مــن جــویـد انــدر نــهــان | نـخـسـتـین زمـن گـشـت خـسـتـه روان |
مـــرا نـــزد او پــــای کــــرده بــــبــــنـــد | فـرســتــی مـگـر بــاشــدت ســودمـنـد |
بــدو گـفـت شـاه ایـن نـه کـارمـنـســت | کــه ایـن رای بــدگــوهـر آهـرمــنـســت |
سـپــاهـی فـرسـتــم تــو سـالـار بــاش | بــــرزم انـــدرون دســـت بـــردار بــــاش |
نـخـسـتـین فـرسـتـیـش یـک رهـنـمـون | بـدان تـا چـه بـیـنـی بـه سـرش انـدرون |
اگــر مــهـتــری جــویـد و تــاج و تــخــت | بـــپــیــچــد بــفــرجــام ازو روی بــخــت |
وگــر هــمــچــنــیـن نــیـز کــهــتــر بــود | بــــفـــرجـــامـــش آرام بـــهـــتـــر بــــود |
ز گــیــتـــی یــکــی بـــهــره او را دهــم | کــلــاه یــلــانــش بـــه ســـر بـــرنــهــم |
مـــرا یــکـــســـر از کـــارش آگـــاه کـــن | درنــگـــی مـــکـــن کـــارکـــوتـــاه کـــن |
همی ساخت آیین گشسب این سخن | کــجـــا شـــاه فـــرزانــه افـــگــنــد بـــن |
یـکـی مـرد بــد بــســتــه از شـهـر اوی | بــه زنــدان شــاه انــدرون چــاره جــوی |
چــوبــشـنـیـد کآیـیـن گـشـسـب سـوار | هــمــی رفــت خــواهــد ســوی کــارزار |
کـــســـی را ززنــدان بـــه نــزدیــک اوی | فــرســتـــاد کــای مــهــتــر نــامــجــوی |
زشـــهـــرت یــکـــی مـــرد زنـــدانـــیــم | نــگــویــم هــمــانــا کــه خـــود دانــیــم |
مــرا گــر بـــخــواهــی تـــوازشــهــریــار | دوان بـــــا تــــوآیــــم بــــریــــن کــــارزار |
بـه پـیش تـو جـان رابـکـوشـم بـه جـنگ | چـــو یــابـــم رهــایــی ز زنــدان تـــنــگ |
فــرســتــاد آیـیـن گـشــســب آن زمـان | کــســی را بـــر شــاه گــیــتــی دمــان |
کـه هـمـشـهـری مـن بــبـنـد انـدرسـت | بــه زنــدان بــبــیـم و گــزنــد انـدرســت |
بــمــن بــخــشــد او را جــهـانـدار شــاه | بـــدان تــاکــنــون بـــا مــن آیــد بــه راه |
بـــدو گــفـــت شـــاه آن بـــد نــابـــکــار | بـــه پـــیــش تـــو درکــی کــنــد کــارزار |
یـکــی مــرد خــونــریــز و بــیـکــار و دزد | بــخــواهـی ز مـن چــشـم داری بــمـزد |
ولیکـن کـنون زین سـخـن چـاره نیسـت | اگــر زو بــتــر نــیــز پــتــیــاره نــیـســت |
بــــــدو داد مــــــرد بــــــد آمــــــیـــــز را | چـــنــان بـــدکــنــش دیــو خــونــریــز را |
بــیــاورد آیـیـن گــشــســب آن ســپــاه | هـمـی رانـد چــون بــاد لـشـکـر بــه راه |
بــدیـن گـونـه تـا شـهـر هـمـدان رسـیـد | بـــجــایــی کــه لــشــکــر فــرود آوریــد |
بــپــرســیـد تــا زان گــرانـمــایـه شــهـر | کــســی دارد از اخـــتـــر و فــال بـــهــر |
بـدو گـفـت هـر کـس کـه اخـتـرشـنـاس | بــــنـــزد تـــو آیـــد پـــذیـــرد ســـپـــاس |
یــکــی پـــیــرزن مــایــه دار ایــدرســـت | کــه گــویـی مــگــر دیــده اخــتــرســت |
ســخــن هــرچ گــویــد نــیــایــد جــز آن | بــــگـــویـــد بــــتــــمـــوز رنـــگ خـــزان |
چـوبـشـنـیـد گـفـتـارش آیین گـشـسـب | هم انـدر زمـان کـس فـرسـتـاد و اسـب |
چـــوآمــد بـــپـــرســـیــدش ازکــارشــاه | وزان کـــو بـــیــاورد لـــشـــکـــر بـــه راه |
بــدو گـفـت ازیـن پــس تـو درگـوش مـن | یـکـی لـب بـجـنـبـان کـه تـا هـوش مـن |
بـــبـــســـتـــر بـــرآیـــد زتـــیــره تـــنـــم | وگــر خــســتــه ازخــنــجــر دشــمــنـم |
هـمـی گــفــت بــا پــیـرزن راز خــویـش | نــهــان کــرده ازهــرکــس آواز خــویـش |
مـــیـــان انـــدران مـــرد کـــو را زشــــاه | رهـــانـــیــد و بـــا او بـــیــامـــد بـــه راه |
بـــه پــیــش زن فــالــگــو بـــرگــذشــت | بــمــهـتــر نـگــه کــرد وانــدر گــذشــت |
بــدو پـیـرزن گـفـت کـیـن مـرد کـیـسـت | کــه از زخــم او بــرتــو بــایـد گـریـســت |
پـسـنـدیـده هـوش تـو بـردسـت اوسـت | کـه مه مغـز بـادش بـتـن در مه پـوسـت |
چـوبـشـنید آیین گشـسـب این سـخـن | بـــیــاد آمــدش گــفــت و گــوی کــهــن |
کـه از گـفـت اخــتــرشـنـاسـان شـنـیـد | هـمــی کــرد بــرخــویـشــتــن نـاپــدیـد |
کـه هـوش تـو بـر دسـت هـمـسـایه ای | یــکــی دزد و بــیــکــار و بــیــمــایــه ای |
بـــــــرآیــــــد بـــــــه راه دراز انـــــــدرون | تـــو زاری کـــنـــی او بـــریـــزدت خـــون |
یـکــی نـامــه بــنـوشــت نـزدیـک شــاه | کـه ایـن را کـجـا خـواسـتـسـتـم بــه راه |
نـــبـــایـــســـت کـــردن ز زنـــدان رهـــا | کـــه ایــن بـــتـــر از تـــخـــمـــه اژدهـــا |
همی گـفـت شـاه این سـخـن بـا رهی | رهــی را نــبـــد فــر شــاهــنــشــهــی |
چــــوآیـــد بــــفــــرمـــای تــــا درزمـــان | بـــبــرد بــخــنــجــر ســرش بــدگــمــان |
نـبـشـت و نـهـاد از بـرش مـهـر خـویـش | چو شد خشک همسایه را خواند پـیش |
فـراوانـش بــسـتــود و بــخـشـیـد چــیـز | بــســی بــرمــنــش آفــریـن کــرد نــیـز |
بــدو گــفــت کــیـن نــامــه انــدر نــهـان | بــــبــــرزود نـــزدیـــک شـــاه جــــهـــان |
چـــوپـــاســـخ کـــنـــد زود نــزد مـــن آر | نــگــر تـــا نــبـــاشــی بـــر شـــهــریــار |
ازو بـــســـتـــد آن نــامــه مـــرد جـــوان | زرفــتـــن پـــر انــدیــشــه بـــودش روان |
هــمــی گــفـــت زنــدان و بـــنــدگـــران | کــشــیــدم بـــدم نــاچـــمــان و چـــران |
رهـــانـــیـــد یــزدان ازان ســـخـــتـــیــم | ازان گــرم و تــیــمــار و بـــدبـــخــتــیــم |
کـنـون بــاز گـردم ســوی طــیـســفــون | بــجــوش آمــد انـدر تــنـم مـغــز وخــون |
زمــانــی هــمــی بـــد بـــره بــر نــژنــد | پــس از نــامــه شــاه بــگــشــاد بــنــد |
چــوآن نــامــه پـــهــلــوان را بـــخــوانــد | زکــار جــهـان در شــگــفــتــی بــمــانـد |
کـه این مرد همسـایه جـانم بـخـواسـت | همی گـفـت کـین مهتـری را سـزاسـت |
بــه خــون م کـنـون گـر شـتــاب آمـدش | مــگــر یــاد زیــن بــد بـــخــواب آمــدش |
بــبــیـنــد کــنــون رای خــون ریــخــتــن | بــــیـــاســـایـــد از رنـــج و آویـــخـــتـــن |
پـــرانـــدیـــشـــه دل زره بـــازگـــشـــت | چــنـان بــد کــه بــا بــاد انـبــاز گـشــت |
چـــو نـــزدیـــک آن نـــامـــور شـــد ز راه | کـــســـی را نـــدیــد انـــدران بـــارگـــاه |
نـشـسـتـه بـخـیـمـه درآیین گـشـسـب | نـه کـهتـر نـه یاور نه شـمـشـیر واسـب |
دلـــش پـــرز انـــدیــشـــه شـــهـــریـــار | نــگــر تـــا چـــه پـــیــش آردش روزگـــار |
چــو هـمــســایـه آمــد بــخــیـمـه درون | بــدانـســت کـو دســت یـازد بــه خــون |
بــشـمـشـیـرزد دسـت خــونـخــوار مـرد | جــهـانـجــوی چــنـدی بــرو لــابــه کــرد |
بــدو گــفــت کــای مــرد گــم کــرده راه | نه مـن خـواسـتـم رفـتـه جـانـت ز شـاه |
چــنـیـن داد پــاسـخ کـه گـرخـواسـتــی | چــه کــردم کــه بـــدکــردن آراســتـــی |
بـــــزد گــــردن مــــهــــتــــر نــــامــــدار | ســـرآمـــد بــــدو بــــزم و هـــم کـــارزار |
زخـــیــمـــه بـــیــاورد بـــیــرون ســـرش | کـه آگـه نـبــد زان ســخــن لـشــکـرش |
مــبـــادا کــه تـــنــهــا بـــود نــامــجــوی | بـــویــژه کــه دارد ســوی جـــنــگ روی |
چــو از خــون آن کـشــتــه بــدنـام شـد | هـمـی تــاخـت تــا پــیـش بــهـرام شـد |
بـــدو گــفــت ایــنــک ســـردشــمــنــت | کــجــا بــد ســگــالــیــده بــد بــرتــنــت |
کـه بــا لـشـکـر آمـد هـمـی پــیـش تــو | نـــبـــد آگـــه از رای کـــم بـــیـــش تـــو |
بــپـرسـیـد بــهـرام کـیـن مـرد کـیـسـت | بـدین سـربـگیتـی کـه خـواهد گریسـت |
بــدو گــفــت آیـیـن گــشــســب ســوار | کــه آمــد بـــه جــنــگ از در شــهــریــار |
بـــدو گــفــت بـــهــرام کــیــن پـــارســا | بــــدان رفـــتــــه بــــود از در پــــادشـــا |
کـــه بـــا شـــاه مــا را دهــد آشـــتـــی | بــخــواب انـدرون ســرش بــرداشــتــی |
تـــو بـــاد افـــره یــابـــی اکــنــون زمــن | کــه بـــر تــو بـــگــریــنــد زار انــجــمــن |
بــــــفـــــرمـــــود داری زدن بــــــر درش | نــظــاره بـــران لــشــکــر و کــشــورش |
نــگـــون بـــخـــت را زنــده بـــردار کـــرد | دل مــــرد بـــــدکـــــار بـــــیــــدار کــــرد |
ســواران کــه آیـیـن گـشــســب ســوار | بــــیــــاورده بــــود از در شــــهــــریــــار |
چــوکــار ســپــهــبـــد بــفــرجــام شــد | زلـشـکـر بــســی پــیـش بــهـرام شــد |
بــســی نـیـز نـزدیـک خــســرو شــدنـد | بــمــردانــگــی در جــهــان نــو شــدنــد |
چــنـان شـد کـه از بــی شـبــانـی رمـه | پــــراگــــنــــده گــــردد بــــه روز دمــــه |
چـــوآگـــاهـــی آمـــد بـــر شـــهـــریـــار | ز آیـیـن گــشــســب آنــک بــد نــامــدار |
ز تـــنـــگـــی دربــــار دادن بـــبـــســـت | نـدیـدش کـسـی نـیـز بــامـی بــدسـت |
بـــــرآمــــد ز آرام وز خـــــورد و خـــــواب | هـــمـــی بـــود بــــا دیـــدگـــان پـــر آب |
بــدربــر ســخــن رفـت چــنـدی ز شــاه | کـــه پـــرده فـــروهــشـــت از بـــارگـــاه |
یـکـی گـفـت بــهـرام شـد جــنـگـجــوی | بـــتـــخــت بـــزرگــی نــهــادســت روی |
دگـــر گـــفـــت خــــســـرو ز آزار شـــاه | هــمــی ســوی ایــران گــذارد ســپـــاه |
بــمــانـدنـد زان کــار گــردان شــگــفــت | هـمـی هـرکــســی رای دیـگـر گـرفــت |
چـو در طـیسـفون بـرشـد این گفـتـگوی | ازان پــادشــاهـی بــشــد رنــگ وبــوی |
ســربــنــدگــان پــرشــد از درد و کــیــن | گـــزیــدنــد نــفـــریــنــش بـــر آفـــریــن |
ســـپـــاه انــدکـــی بـــد بـــدرگـــاه بـــر | جــهــان تــنــگ شــد بـــر دل شــاه بــر |
بــبــنـد وی و گــســتــهـم شــد آگـهـی | کـه تــیـره شــد آن فـر شــاهـنـشـهـی |
هـمـه بــســتــگـان بــنـد بــرداشــتــنـد | یــکــی را بـــران کــار بــگــمــاشــتــنــد |
کـزان آگـهـی بــازجــویـد کـه چــیـسـت | ز جــنــگ آوران بــر در شــاه کــیـســت |
ز کـــار زمـــانـــه چــــو آگـــه شــــدنـــد | ز فـرمـان بــگـشـتـنـد و بــی ره شـدنـد |
شـکـسـتــنـد زنـدان و بــرشـد خــروش | بـران سـان کـه هـامـون بـرآیـد بــجـوش |
بــشـهـر انـدرون هـرک بــه دل شـکـری | بــــمـــانـــدنـــد بــــیـــچـــاره زان داوری |
هـمـی رفـت گـسـتـهم و بـنـدوی پـیش | زره دار بـــا لــشــکــر و ســاز خــویــش |
یـکــایـک ز دیـده بــشــســتــنــد شــرم | ســـواران بــــدرگـــاه رفـــتــــنـــد گـــرم |
ز بــــازار پــــیـــش ســــپــــاه آمـــدنـــد | دلــــاور بـــــدرگــــاه شـــــاه آمــــدنــــد |
کـه گـر گـشــت خــواهـیـد بــا مـایـکـی | مـــجــــویـــیـــد آزرم شــــاه انـــدکــــی |
کــه هـرمـز بــگـشــتــســت از رای وراه | ازیـن پــس مــر اورا مــخــوانــیــد شــاه |
بــــبــــاد افـــره او بــــیـــازیـــد دســــت | بـــرو بــر کــنــیــد آب ایــران کــبــســت |
شــمــا را بـــویــم انــدریــن پـــیــشـــرو | نـــشــــانـــیـــم بــــرگـــاه اوشـــاه نـــو |
وگــر هـیـچ پــســتــی کــنــیـد انــدریـن | شـــمـــا را ســـپـــاریــم ایــران زمــیــن |
یـکـی گـوشـه ای بـس کـنـیـم ازجـهـان | بــیــک ســو خــرامــیـم بــاهــمــرهــان |
بــگـفـتــار گـســتــهـم یـکـسـر ســپــاه | گـــرفـــتــــنـــد نـــفـــریـــن بآرام شـــاه |
کــه هــرگــز مــبـــادا چــنــیــن تــاجــور | کــجــا دســت یــازد بـــه خــون پـــســر |
بـه گـفـتـار چـون شـوخ شـد لـشـکـرش | هــم آنــگـــه زدنـــد آتـــش انـــدر درش |
شــدنــد انــدرایــوان شــاهــنــشــهــی | بـــه نــزدیــک آن تـــخـــت بـــافـــرهــی |
چـــوتـــاج از ســرشــاه بـــرداشــتـــنــد | ز تــخــتــش نـگـونـســار بــرگـاشــتــنـد |
نــهـادنــد پــس داغ بــر چــشــم شــاه | شـد آنـگـاه آن شـمـع رخــشـان سـیـاه |
ورا هـمــچــنــان زنــده بــگــذاشــتــنــد | زگــنــج آنــچ بـــد پـــاک بـــرداشــتــنــد |
چـــنــیــنــســت کــردار چـــرخ بـــلــنــد | دل انــدر ســرای ســپــنــجــی مــبــنـد |
گــهــی گــنــج بـــیــنــیــم ازوگــاه رنــج | بـــرایــد بـــمــا بـــر ســرای ســـپـــنــج |
اگــر صـــد بـــود ســـال اگــر صــدهــزار | گـذشـت آن ســخــن کآیـد انـدر شـمـار |
کــســـی کــو خـــریــدار نــیــکــوشـــود | نــگــویــد ســخــن تــا بــدی نــشــنــود |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج