کــه در بــنـد او گــنـج قــیـصــر بــدینـــگــــهـــدار آن دز تــــوانـــگــــر بــــدیکـــــه آرایــــش روم بـــــد نــــام اویز کــســری بـــرآمــد…
کــه در بــنـد او گــنـج قــیـصــر بــدی | نـــگــــهـــدار آن دز تــــوانـــگــــر بــــدی |
کـــــه آرایــــش روم بـــــد نــــام اوی | ز کــســری بـــرآمــد بـــه فــرجـــام اوی |
بـــدان دز نــگــه کــرد بـــیــدار شــاه | هــنـــوز انـــدرو نـــارســـیــده ســـپـــاه |
بـــفــرمــود تـــا تــیــربـــاران کــنــنــد | هــوا چــون تـــگــرگ بـــهــاران کــنــنــد |
یکـی تـاجـور خـود بـه لـشـکـر نمـاند | بــران بــوم و بــر خــار و خــاور بــمــانــد |
هـمــه گــنـج قــیـصــر بــه تــاراج داد | ســـپــــه را هـــمـــه بــــدره و تـــاج داد |
بــرآورد زان شـارسـتــان رسـتــخــیـز | هـــمـــه بـــرگـــرفـــتـــنـــد راه گـــریـــز |
خــروش آمــد از کــودک و مــرد و زن | هـمــه پــیـر و بــرنــا شــدنـد انـجــمــن |
بــه پــیـش گــرانـمـایـه شــاه آمـدنـد | غــــریـــوان و فـــریـــادخــــواه آمـــدنـــد |
که دسـتـور و فرمان و گنج آن تـست | بـــروم انــدرون رزم و رنــج آن تـــســـت |
بــه جــان ویـژه زنــهـار خــواه تــوایـم | پــــرســــتــــار فــــر کــــلـــاه تــــوایـــم |
بــفـرمـود پــس تــا نـکـشــتــنـد نـیـز | بــرایـشـان بــبــخــشـود بــسـیـار چــیـز |
وزان جــایـگـه لـشــکـر انـدر کـشـیـد | از آرایــــش روم بــــرتــــر کــــشــــیــــد |
نــونــدی ز گـــفـــتـــار کـــارآگـــهــان | بـــیــامــد بـــه نــزدیــک شــاه جـــهــان |
که قـیصـر سـپـاهی فـرسـتـاد پـیش | ازان نـــامــــداران و گــــردان خــــویـــش |
بـه پـیش انـدرون پـهـلـوانـی سـتـرگ | بـه جـنگ اندرون هر یکـی همچـو گـرگ |
بــه رومـیـش خــوانـنـد فــرفــوریـوس | ســواری ســرافــراز بـــا بـــوق و کــوس |
چـو این گفتـه شد پـیش بـیدار شـاه | پــــدیـــد آمــــد از دور گــــرد ســــپــــاه |
بــخــنــدیــد زان شــهــریــار جــهــان | بــدو گـفـت کـیـن نـیـســت از مـا نـهـان |
کـجـا جـنـگ را پـیش ازین سـاخـتـیم | ز انــدیــشــه هــرگــونــه پــرداخــتــیــم |
کـــی تـــاجـــور بـــر لـــب آورد کـــف | بـــفــرمــود تـــا بـــرکــشــیــدنــد صــف |
سـپـاهـی بـیـامـد بــه پـیـش سـپـاه | بــشـد بــســتــه بــر گـرد و بــر بــاد راه |
شــده، نـامـور لــشــکــری انـجــمـن | یـــلـــان ســـرافـــراز شـــمـــشـــیـــرزن |
هـمـه جـنـگ را تـنـگ بـسـتـه مـیـان | بــــزرگـــان و فــــرزانـــگـــان و کــــیـــان |
بـــه خــون آب داده هــمــه تـــیــغ را | بـــدان تـــیـــغ بـــرنـــده مـــر مـــیـــغ را |
ســپــه را نـبــد بــیـشـتــر زان درنـگ | کــه نــخــچــیـر گــیـرد ز بــالــا پــلــنــگ |
بـه هر سو ز رومی تـلی کشتـه بـود | دگـر خـسـتـه از جـنـگ بــرگـشـتـه بــود |
بـشـد خـسـتـه از جـنـگ فـرفـوریوس | دریــده درفـــش و نــگــونــســـار کــوس |
ســـواران ایــران بـــســـان پـــلــنــگ | بـه هـامـون کـجـا غـرمـش آیـد بــچـنـگ |
پــس رومــیـان در هـمـی تــاخــتــنـد | در و دشــت ازیــشــان بـــپــرداخــتــنــد |
چـنان هم همی رفـت بـا سـاز جـنگ | هـمـه نـیـزه و گـرز و خـنـجـر بــه چـنـگ |
ســپــه را بــهـامـونـی انـدر کـشــیـد | بـــــرآورده دیــــگـــــر آمـــــد پـــــدیـــــد |
دزی بـود بــا لـشـکـر و بـوق و کـوس | کــجــا خــوانــدنــدیــش قــالــیــنــیـوس |
ســـر بــــاره بـــرتـــر ز پـــر عـــقـــاب | یـکــی کــنــده ای گــردش انــدر پــر آب |
یکـی شـارسـتـان گـردش انـدر فـراخ | پــر ایــوان و پـــالــیــز و مــیــدان و کــاخ |
ز رومــی ســپــاهـی بــزرگ انـدروی | هــمــه نــامـــداران پـــرخـــاشـــجـــوی |
دو فـرسـنگ پـیش انـدرون بـود شـاه | ســیـه گـشــت گـیـتــی ز گـرد ســپــاه |
خــروشــی بــرآمــد ز قــالــیـنــیـوس | کـــزان نــعـــره انــدک شـــد آواز کــوس |
بـدان شـارسـتـان در نـگـه کـرد شـاه | هـمـی هـر زمـانـی فـزون شـد ســپــاه |
ز دروازهــا جــنــگ بـــرســاخــتـــنــد | هــمــه تـــیــر و قـــاروره انــداخـــتـــنــد |
چـو خـورشـید تـابـنـده بـرگـشـت زرد | ز گـــردنــده یــک بـــهــره شـــد لـــاژورد |
ازان بــــاره دز نـــمـــانـــد انـــدکـــی | هـمـه شـارسـتـان بـا زمـی شـد یـکـی |
خـــروشــی بـــرآمــد ز درگــاه شــاه | کــــه ای نـــامـــداران ایـــران ســــپــــاه |
هـمـه پـاک زین شـهـر بـیرون شـوید | بــه تــاریـکـی انـدر بــه هـامـون شــویـد |
اگــر هــیــچ بــانــگ زن و مــرد پــیــر | وگـــر غــــارت و شــــورش و داروگـــیـــر |
بــه گــوش مـن آیـد بــتــاریـک شــب | کــه بــگــشــایــد از رنــج یـک مــردلــب |
هـم انـدر زمـان آنـک فـریـاد ازوســت | پــر از کــاه بــیــنــنــد آگــنــده پــوســت |
چــو بــرزد ز خـرچــنـگ تــیـغ آفـتــاب | بـــفــرســـود رنــج و بـــپـــالــود خـــواب |
تـــبـــیــره بـــرآمـــد ز درگـــاه شـــاه | گـــرانــمــایــگـــان بـــرگـــرفـــتـــنــد راه |
ازان دز و آن شــارســتــان مــرد و زن | بــه درگــاه کــســری شــدنـد انـجــمـن |
کـه ایـدر ز جــنـگـی سـواری نـمـانـد | بــدیـن شــارســتــان نـامـداری نـمــانـد |
همه کشتـه و خستـه شد بـی گناه | گـه آمـد کـه بــخــشــایـش آیـد ز شــاه |
زن و کــودک خـــرد و بـــرنــا و پـــیــر | نـــه خـــوب آیـــد از داد یــزدان اســـیــر |
چـنـان شـد دز و بــاره و شـارسـتـان | کــزان پــس نـدیـدنـد جــز خــارســتــان |
چـو قـیصـر گـنـهـکـار شـد مـا کـه ایم | بــقــالــیــنــیـوس انــدرون بــر چــه ایــم |
بــران رومـیـان بــر بــبــخـشـود شـاه | گــنــهــکــار شــد رســتــه و بــیـگــنــاه |
بـسی خـواستـه پـیش ایشان بـماند | وزان جــایــگــه نــیــز لــشــکــر بـــرانــد |
هــران کــس کــه بـــود از در کـــارزار | بــبــســتــنــد بــر پــیــل و کــردنــد بــار |
بــه انـطـاکـیـه در خــبــر شـد ز شـاه | کـه بــا پــیـل و لـشـکـر بــیـامـد بــه راه |
سـپـاهی بـران شـهر شـد بـی کران | دلـــــیـــــران رومـــــی و کـــــنـــــداوران |
ســه روز انـدران شــاه را شـد درنـگ | بــدان تــا نــبــاشــد بــه بــیـداد جــنـگ |
چــهـارم ســپــاه انـدر آمـد چــو کـوه | دلــــیــــران ایــــران گـــــروهــــا گــــروه |
بـــرفــتـــنــد یــک ســر ســواران روم | ز بـــهــر زن و کـــودک و گـــنــج و بـــوم |
بـه شـهـر انـدر آمـد سـراسـر سـپـاه | پـــیــی را نــبـــد بـــر زمـــیــن نــیــز راه |
سه جنگ گران کرده شد در سه روز | چــهـارم چــو بــفـروخــت گـیـتــی فـروز |
گــشـــاده شــد آن مــرز آبـــاد بـــوم | ســـواری نــدیــدنــد جـــنــگـــی بـــروم |
بـزرگـان کـه بـا تـخـت و افـسـر بـدنـد | هـم آنـکـس کـه گـنـجــور قـیـصـر بــدنـد |
بــه شــاه جــهــانــدار دادنــد گــنــج | بــه چـنـگ آمـدش گـنـج چـون دیـد رنـج |
اســیـران و آن گـنـج قــیـصــر بــه راه | بـــه ســوی مــدایــن فــرســتــاد شــاه |
وزیشـان هران کس که جـنگی بـدند | نــهـادنــد بــر پــشــت پــیـلــان بــبــنــد |
زمـیـن دیـد رخـشـان تـر از چـرخ مـاه | بـــگــردیــد بـــر گــرد آن شـــهــر شـــاه |
ز بـــس بــــاغ و مـــیـــدان و آب روان | هـمـی تــازه شـد پــیـر گـشـتـه جـهـان |
چـنـیـن گـفـت بــا مـوبـدان شـهـریـار | کـه انـطـاکـیـه اســت ایـن اگـر نـوبــهـار |
کـسـی کـو ندیدسـت خـرم بـهشـت | ز مــشــک انــدرو خــاک وز زر خــشــت |
درخــتــش ز یـاقــوت و آبــش گــلـاب | زمــیـنــش ســپــهــر آســمــان آفــتــاب |
نــگــه کــرد بــایــد بــدیـن تــازه بــوم | کــــه آبــــاد بــــادا هــــمــــه مــــرز روم |
یـکـی شــهـر فـرمـود نـوشــیـن روان | بـــــــدو انـــــــدرون آبـــــــهـــــــای روان |
بــه کــردار انــطــاکــیـه چــون چــراغ | پــر از گـلـشــن و کــاخ و مـیـدان و بــاغ |
بـــزرگــان روشـــن دل و شـــادکـــام | ورا زیـــب خــــســـرو نـــهـــادنـــد نـــام |
شـد آن زیب خـسـرو چـو خـرم بـهـار | بــهـشــتــی پــر از رنـگ و بــوی و نـگـار |
اسـیران کـزان شـهـرهـا بـسـتـه بـود | بــبــنـد گـران دسـت و پـا خـسـتـه بــود |
بـــفــرمــود تــا بــنــد بـــرداشــتــنــد | بــدان شــهـرهـا خــوار بــگــذاشــتــنــد |
چـنـین گـفـت کـاین نـوبـر آورده جـای | هـمـش گـلـشـن و بــوسـتـان و سـرای |
بــکـردیـم تــا هـر کـسـی را بــه کـام | یــکـــی جـــای بـــاشـــد ســـزاوار نــام |
بـبـخـشـید بـر هر کـسـی خـواسـتـه | زمـیـن چـون بــهـشـتــی شـد آراسـتــه |
ز بـــس بـــر زن و کــوی و بـــازارگــاه | تــو گـفـتــی نـمـانـدسـت بــر خــاک راه |
بــیـامـد یـکـی پــرسـخـن کـفـشـگـر | چــنـیـن گــفــت کــای شــاه بــیـدادگــر |
بــقــالــیـنــیـوس انــدرون خــان مــن | یــکــی تــود بـــد پـــیــش پـــالــان مــن |
ازین زیب خـسـرو مـرا سـود نـیسـت | کـه بــر پــیـش درگـاه مـن تـود نـیـسـت |
بـــفــرمــود تــا بـــر در شــوربـــخــت | بــکــشــتــنـد شــاداب چــنـدی درخــت |
یـکـی مـرد تــرســا گـزیـن کـرد شـاه | بـــدو داد فـــرمـــان و گـــنــج و کـــلـــاه |
بـدو گفت کاین زیب خسرو تو راست | غــریـبــان و ایـن خــانـه نــو تــو راســت |
بــه ســان درخــت بــرومــنــد بـــاش | پــدر بــاش گــاهـی چــو فــرزنــد بــاش |
بــبـخـشـش بـیـارای و زفـتـی مـکـن | بـــر انـــدازه بـــایــد ز هــر در ســـخـــن |
ز انـطــاکــیـه شــاه لـشــکــر بــرانـد | جــهـانـدیـده تــرسـا نـگـهـبــان نـشـانـد |
پــس آگــاهــی آمــد ز فــرفــوریـوس | بــگــفــت آنــچ آمــد بـــقــالــیــنــیــوس |
بـه قـیصـر چـنین گـفـت کآمـد سـپـاه | جــهــانــدار کــســری ابــا پــیــل و گــاه |
سـپــاهـسـت چــنـدانـک دریـا و کـوه | هـمـی گــردد از گـرد اســبــان ســتــوه |
بــگـردیـد قـیـصــر ز گـفـتــار خــویـش | بـــزرگــان فـــرزانــه را خـــوانــد پـــیــش |
ز نوشـین روان شـد دلـش پـر هراس | همـی رای زد روز و شـب در سـه پـاس |
بـدو گفـت موبـد کـه این رای نیسـت | کـه بـا رزم کـسـری تـو را پـای نـیـسـت |
بــــرآرنـــد ازیـــن مـــرز آبــــاد خـــاک | شـــود کــرده قـــیــصـــر انــدر مــغـــاک |
زوان ســـرایــنــده و رای ســـســـت | جــز از رنـج بــر پــادشـاهـی نـجــســت |
چـو بـشنید قیصر دلش خـیره گشـت | ز نـوشــیـن روان رای او تــیـره گــشــت |
گــزیـن کــرد زان فــیـلـســوفــان روم | ســخــن گــوی بــا دانــش و پــاک بــوم |
بـه جـای آمد از موبـدان شسـت مرد | بــه کـســری شـدن نـامـزدشـان بــکـرد |
پــیـامــی فــرســتــاد نــزدیـک شــاه | گـــرانــمــایــگـــان بـــرگـــرفـــتـــنــد راه |
چـو مـهـراس دانـنـده شـان پـیـش رو | گـــوی در خـــرد پـــیـــر و ســـالـــار نـــو |
ز هـر چـیز گـنـجـی بـه پـیش انـدرون | شـمـارش گـذر کـرده بــر چــنـد و چــون |
بـسـی لـابـه و پـنـد و نـیـکـو سـخـن | پـــشــیــمــان ز گــفــتـــارهــای کــهــن |
فــرســتـــاد بـــا بـــاژ و ســـاو گــران | گــروگــان ز خـــویــشـــان و کـــنــداوران |
چـو مـهـراس گـفـتـار قـیـصـر شـنـیـد | پـــدیــد آمــد آن بـــنــد بـــد را کـــلــیــد |
رســیــدنــد نــزدیـک نــوشــیـن روان | چـــو الـــمـــاس کـــرده زبــــان بـــا روان |
چـو مـهـراس نـزدیک کـسـری رسـید | بــرومــی یــکــی آفــریــن گــســتــریــد |
تــو گــفــتــی ز تــیـزی وز راســتــی | ســـتـــاره بـــرآرد هـــمـــی زآســـتـــی |
بـه کسـری چـنین گفت کای شهریار | جــهــان را بـــدیــن ارجـــمــنــدی مــدار |
بـرومـی تـو اکـنـون و ایران تـهـیسـت | هـمـه مـرز بــی ارز و بــی فـرهـیـسـت |
هـران گـه کـه قـیـصـر نـبــاشـد بـروم | نـسـنـجـد بـه یک پـشـه این مـرز و بـوم |
هــمــه ســودمــنــدی ز مــردم بـــود | چــو او گــم شــود مــردمــی گــم بـــود |
گر این رستـخیز از پـی خـواستـست | کــه آزرم و دانــش بــدو کــاســتــســت |
بــیـاوردم اکــنــون هـمــه گــنــج روم | کـه روشـن روان بــهـتــر از گـنـج و بــوم |
چـو بـشـنـید زو این سـخـن شـهـریار | دلــش گــشــت خــرم چــو بــاغ بــهــار |
پــــذیـــرفــــت زو هــــرچ آورده بــــود | اگـــــر بـــــدره زر و گــــر بـــــرده بـــــود |
فـرســتــادگـان را سـتــایـش گـرفـت | بـــران نــیــکــویــهــا فــزایــش گــرفـــت |
بــدو گـفــت کـای مـرد روشــن خــرد | نـــبــــرده کـــســـی کـــو خـــرد پـــرورد |
اگـــر زر گـــردد هـــمـــه خــــاک روم | تــو ســنـگـی تــری زان ســرافـزار بــوم |
نــهــادنــد بـــر روم بـــر بـــاژ و ســاو | پــــراگـــنـــده دیـــنـــار ده چــــرم گــــاو |
وزان جــــایـــگــــه نــــالــــه گــــاودم | شـــنـــیـــدنـــد و آواز رویـــیـــنـــه خـــم |
جــهــانــدار بــیـدار لــشــکــر بــرانــد | بـــه شـــام آمــد و روزگـــاری بـــمــانــد |
بــیـاورد چــنـدان ســلــیـح و ســپــاه | هــمـــان بـــرده و بـــدره و تـــاج و گـــاه |
کـه پــشـت زمـی را هـمـی داد خـم | ز پــــیـــلــــان وز گــــنــــجــــهـــای درم |
ازان مــرز چــون رفــتــن آمــدش رای | بــه شــیـروی بــهـرام بــســپــرد جــای |
بـدو گـفـت کـایـن بــاژ قـیـصـر بـخـواه | مـکـن هیچ سـسـتـی بـه روز و بـه مـاه |
بــبــوســیــد شــیــروی روی زمــیــن | هـمــی خــوانــد بــر شــهــریـار آفــریـن |
کـه بــیـدار دل بــاش و پــیـروزبــخـت | مــگـــر داد زرد ایــن کـــیــانــی درخـــت |
تـــبـــیــره بـــرآمـــد ز درگـــاه شـــاه | ســــوی اردن آمـــد درفـــش ســــپــــاه |
جـهاندار کـسـری چـو خـورشـید بـود | جـــهـــان را ازو بـــیـــم و امـــیـــد بـــود |
بــریـن ســان رود آفــتــاب ســپــهــر | به یک دست شمشیر و یک دست مهر |
نه بـخـشـایش آرد بـه هنگام خـشـم | نه خشم آیدش روز بـخشش بـه چشم |
چــنـیـن بــود آن شــاه خــســرونـژاد | بـــیــاراســـتـــه بـــد جـــهـــان را بـــداد |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج