فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 5 اردیبهشت 1404

پایگاه خبری شاعر

آغاز داستان – قسمت دوم

جـــهــانـــی بـــه درگـــاه بـــنـــهــاد رویهر آنـکـس کـه بـد بـر زمـین راه جـویخــــروشـــی بــــرآمـــد ز درگـــاه شــــاهکـه هـر کـس کـه جـوید سـ…

جـــهــانـــی بـــه درگـــاه بـــنـــهــاد روی هر آنـکـس کـه بـد بـر زمـین راه جـوی
خــــروشـــی بــــرآمـــد ز درگـــاه شــــاه کـه هـر کـس کـه جـوید سـوی داد راه
بــــیـــایـــد بــــدرگـــاه نـــوشـــیـــن روان لــب شــاه خـــنــدان و دولــت جـــوان
بـــه آواز گـــفـــت آن زمـــان شـــهــریــار کــه جــز پــاک یـزدان مــجــویـیــد یــار
کــه دارنــده اویـســت و هـم رهـنــمــای هـمـو دسـت گـیـرد بــه هـر دوسـرای
مــتــرســیــد هــرگــز ز تــخــت و کــلــاه گـشـادسـت بـر هـر کـس ایـن بـارگـاه
هـر آنـکـس کـه آیـد بــه روز و بــه شــب ز گــفــتـــار بـــســتـــه مــداریــد لــب
اگـــر مــی گـــســـاریــم بـــا انــجـــمــن گــر آهــســتــه بــاشــیــم بــا رای زن
بــه چــوگـان و بــر دشــت نـخــچــیـرگـاه بـــر مــا شــمــا را گــشــادســـت راه
بــه خــواب و بــه بــیــداری و رنــج و نــاز ازیــن بـــارگــه کــس مــگــردیــد بـــاز
مــخــســبــیــد یـک تــن ز مــن تــافــتــه مـــگـــر آرزوهـــا هـــمـــه یـــافــــتــــه
بـــدان گــه شــود شـــاد و روشــن دلــم کـه رنـج سـتــم دیـده گـان بــگـسـلـم
مـــــبــــــادا کـــــه از کــــــارداران مـــــن گــر از لــشــکــر و پــیـشــکــاران مــن
نـخــســبــد کــســی بــا دلــی دردمـنـد کـــه از درد او بـــر مـــن آیـــد گـــزنـــد
ســـخـــنــهــا اگـــرچـــه بـــود در نــهــان بـــپـــرســد ز مــن کــردگــار جـــهــان
ز بـــاژ و خــراج آن کــجــا مــانــده اســت کـه مـوبــد بــه دیـوان مـا رانـده اسـت
نــخــواهـنــد نــیـز از شــمــا زر و ســیـم مـخـسـبـیـد زین پـس ز مـن دل بـبـیم
بــــرآمــــد ز ایـــوان یــــکــــی آفــــریــــن بـــجــوشــیــد تــابــنــده روی زمــیــن
کــه نــوشـــیــن روان بـــاد بـــا فــرهــی هـمـه سـالـه بـا تـخـت شـاهنـشـهی
مــبـــادا ز تـــو تـــخــت پـــردخــت و گــاه مــه ایـن نـامــور خــســروانـی کــلــاه
بـــرفـــتـــنـــد بــــا شـــادی و خـــرمـــی چـــو بــــاغ ارم گـــشـــت روی زمـــی
ز گـــیــتـــی نـــدیــدی کـــســـی را دژم ز ابـــر انــدر آمــد بـــه هــنــگـــام نــم
جــهـان شـد بــه کـردار خــرم بــهـشــت ز بــاران هـوا بــر زمـیـن لـالـه کـشــت
در و دشــت و پــالـیـز شــد چــون چــراغ چـو خـورشید شد بـاغ و چـون ماه راغ
پــس آگــاهـی آمــد بــه روم و بــه هـنـد کـه شـد روی ایـران چــو رومـی پــرنـد
زمـــیــن را بـــه کـــردار تـــابـــنــده مـــاه بـه داد و بـه لـشـکـر بـیـاراسـت شـاه
کــســی آن ســـپـــه را نــدانــد شــمــار بــه گــیـتــی مــگــر نـامــور شــهـریـار
هــمــه بــا دل شــاد و بــا ســاز جــنــگ هـمـه گــیـتــی افــروز بــا نـام و نـنـگ
دل شــاه هـر کـشــوری خــیـره گـشــت ز نـوشـین روان رایشـان تـیـره گـشـت
فـــرســـتـــاده آمــد ز هــنــد و ز چـــیــن هــمــه شـــاه را خـــوانــدنــد آفــریــن
نـــدیـــدنـــد بـــا خـــویــشـــتـــن تـــاو او ســبــک شـد بــه دل بــاژ بــا ســاو او
هــمــه کـــهــتـــری را بـــیــاراســـتـــنــد بـسـی بــدره و بــرده هـا خـواسـتـنـد
بـــه زریــن عـــمــود و بـــه زریــن کــلــاه فــرســـتـــادگــان بـــرگــرفــتـــنــد راه
بــــه درگـــاه شـــاه جــــهـــان آمـــدنـــد چــه بــا ســاو و بــاژ مــهــان آمــدنــد
بـــهــشــتـــی بـــد آراســـتـــه بـــارگــاه ز بـــس بـــرده و بــــدره و بــــارخـــواه
بــریـن نـیـز بــگـذشـت چــنـدی سـپــهـر هـمـی رفـت بــا شـاه ایـران بــه مـهـر
خــردمــنــد کــســری چـــنــان کــرد رای کـزان مـرز لـخـتــی بــجـنـبــد ز جــای
بـــگـــردد یــکـــی گـــرد خـــرم جـــهــان گـــشـــاده کـــنـــد رازهـــای نـــهـــان
بـــزد کــوس وز جــای لــشــکــر بـــرانــد همـی مـاه و خـورشـید زو خـیره مـاند
ز بــس پــیـکــر و لـشــکــر و ســیـم و زر کـــمـــرهـــای زریــن و زریــن ســـپـــر
تــو گــفــتــی بــکــان انــدرون زر نـمــانـد هـمـان در خــوشــاب و گـوهـر نـمـانـد
تــن آســان بــسـوی خــراسـان کـشـیـد سـپـه را بــه آیـیـن سـاسـان کـشـیـد
بــه هــر بــوم آبـــاد کــو بـــربــگــذشــت سـراپـرده و خـیـمـه هـا زد بــه دشـت
چـــو بـــرخـــاســـتـــی نــالـــه کـــرنــای مـنـادیـگــری پــیـش کــردی بــه پــای
کـــه ای زیــردســـتـــان شـــاه جـــهـــان کـــه دارد گـــزنـــدی ز مـــا در نــهــان
مــخــســبـــیــد نــاایــمــن از شــهــریــار مــداریــد ز انــدیــشـــه دل نــابـــکـــار
ازیـن گـونـه لـشــکــر بــگـرگـان کـشــیـد هـمـی تـاج و تـخـت بــزرگـان کـشـیـد
چــنــان دان کــه کــمــی نـبــاشــد ز داد هــنـــر بـــایــد از شـــاه و رای و نــژاد
ز گــرگــان بـــخ ســاری و آمــل شــدنــد بــه هــنــگــام آواز بـــلــبـــل شــدنــد
در و دشـت یه کـسـر هـمـه بـیـشـه بـود دل شـــاه ایــران پـــرانــدیــشــه بـــود
ز هـامــون بــه کــوهـی بــرآمــد بــلــنــد یـکـی تــازیـی بــرنـشـسـتـه سـمـنـد
ســر کــوه و آن بــیـشــه هــا بــنــگــریـد گـل و ســنـبــل و آب و نـخــچــیـر دیـد
چــنــیـن گــفــت کــای روشــن کــردگــار جـــهـــانـــدار و پـــیــروز و پـــروردگـــار
تــــویـــی آفــــریـــنـــنـــده هـــور و مـــاه گــشــایــنــده و هــم نــمــایــنــده راه
جـــهـــان آفـــریـــدی بـــدیــن خـــرمـــی کـه از آســمـان نـیـســت پــیـدا زمـی
کـسـی کـو جــز از تــو پــرسـتــد هـمـی روان را بـــه دوزخ فــرســتـــد هــمــی
ازیــــرا فــــریــــدون یــــزدان پـــــرســــت بـدین بـیشه بـرساخت جـای نشست
بـــدو گـــفـــت گــویــنــده کـــای دادگـــر گـــر ایــدر ز تـــرکـــان نــبـــودی گـــذر
ازیــن مـــایــه ور جـــا بـــدیــن فـــرهــی دل مـــا ز رامـــش نـــبـــودی تـــهـــی
نـــیـــاریـــم گــــردن بــــرافــــراخــــتــــن ز بــس کـشـتــن و غـارت و تــاخــتــن
نــمــانــد ز بــســیــار و انــدک بــه جــای ز پـــــرنــــده و مــــردم و چــــارپـــــای
گــزنــدی کـــه آیــد بـــه ایــران ســـپـــاه ز کـشـور بـه کشـور جـزین نیسـت راه
بــسـی پـیـش ازیـن کـوشـش و رزم بـود گــــذر تـــــرک را راه خـــــوارزم بـــــود
کـــنـــون چــــون ز دهـــقـــان و آزادگـــان بـــریــن بـــوم و بـــر پـــارســـازادگــان
نـکــاهـد هـمـی رنـج کــافــزایـشــســت بـه مـا بـرکـنـون جـای بــخـشـایـسـت
نـبـاشـد بـه گـیـتـی چـنـیـن جـای شـهـر گــر از داد تــو مــا بـــیــابـــیــم بـــهــر
هـــمـــان آفـــریـــدون یـــزدان پـــرســـت بــه بــد بــر سـوی مـا نـیـازیـد دســت
اگـــر شـــاه بـــیــنـــد بـــه رای بـــلـــنــد بــه مــا بــرکــنـد راه دشــمـن بــبــنـد
ســرشــک از دو دیــده بـــبـــاریــد شــاه چــو بــشــنـیـد گــفــتــار فــریـادخــواه
بــه دســتــور گـفــت آن زمـان شــهـریـار کـه پــیـش آمـد ایـن کـار دشـوار خـوار
نـشــایـد کـزیـن پــس چــمـیـم و چــریـم وگــر تـــاج را خــویــشــتــن پـــروریــم
جــهــانــدار نــپـــســنــدد از مــا ســتـــم کـه بــاشــیـم شــادان و دهـقــان دژم
چــنــیـن کــوه و ایـن دشــتــهــای فــراخ هــمـــه از در بـــاغ و مــیــدان و کـــاخ
پــــر از گــــاو و نـــخــــچــــیـــر و آب روان ز دیــدن هــمــی خـــیــره گـــردد روان
نــمــانــیــم کــیــن بـــوم ویــران کــنــنــد هـمـی غــارت از شــهـر ایـران کــنـنـد
ز شـــــاهــــی وز روی فـــــرزانــــگـــــی نــشــایـد چــنـیـن هـم ز مــردانــگــی
نــخـــوانــنــد بـــر مــا کــســـی آفــریــن چــو ویــران بـــود بـــوم ایــران زمــیــن
بـــه دســتــور فــرمــود کــز هــنــد و روم کــجـــا نــام بـــاشــد بـــه آبـــاد بـــوم
ز هــر کــشــوری مــردم بـــیــش بـــیــن کـه اســتــاد بــیـنـی بــریـن بــرگـزیـن
یــکـــی بـــاره از آب بـــرکـــش بـــلـــنــد بــرش پــهـن و بــالــای او ده کــمــنـد
بــه ســنـگ و بــه گـچ بــایـد از قـعــر آب بــــرآورده تــــا چـــشـــمـــه آفـــتـــاب
هـر آنـگـه کــه ســازیـم زیـن گـونـه بــنـد ز دشــمــن بــه ایـران نــیــایـد گــزنــد
نــبــایــد کــه آیــد یــکــی زیــن بــه رنــج بـده هـرچ خـواهـنـد و بـگـشـای گـنـج
کــــشــــاورز و دهـــقــــان و مـــرد نـــژاد نــــبـــــایــــد کــــه آزار یــــابـــــد ز داد
یــکــی پـــیــر مــوبـــد بـــران کـــار کـــرد بــیــابــان هــمــه پــیــش دیــوار کــرد
دری بــــرنــــهــــادنــــد ز آهــــن بــــزرگ رمـه یک سـر ایمـن شـد از بـیم گـرگ
هـمـه روی کــشــور نـگـهـبــان نـشــانـد چـو ایمن شـد از دشـت لشـکـر بـراند
ز دریـــا بــــه راه الــــانـــان کــــشــــیـــد یــکـــی مــرز ویــران و بـــیــکـــار دیــد
بـــه آزادگــان گــفــت نــنــگــســت ایــن کــه ویــران بـــود بـــوم ایــران زمــیــن
نــشــایـد کــه بــاشــیـم هـمــداســتــان کـه دشـمـن زنـد زین نشـان داسـتـان
ز لــشــکــر فــرســـتـــاده ای بـــرگــزیــد سـخـن گوی و دانا چـنان چـون سـزید
بــدو گــفــت شــبــگــیــر ز ایــدر بــپــوی بــدیـن مــرزبــانــان لــشــکــر بــگــوی
شـــنـــیــدم ز گـــفـــتـــار کـــارآگـــهـــان ســخــن هـرچ رفــت آشــکـار و نـهـان
کـه گـفـتــیـد مـا را ز کـسـری چــه بــاک چـه ایران بـر مـا چـه یک مشـت خـاک
بــیـابــان فـراخــســت و کـوهـش بــلـنـد ســپــاه از در تــیــر و گــرز و کــمــنــد
هــمــه جــنــگــجــویــان بــیــگــانــه ایـم سـپـاه و سـپـهـبـد نـه زین خـانـه ایـم
کـــنــون مـــا بـــه نــزد شـــمــا آمــدیــم ســراپـــرده و گــاه و خـــیــمــه زدیــم
در و غــار جـــای کــمــیــن شــمــاســت بــر و بــوم و کـوه و زمـیـن شـمـاسـت
فــرســتــاده آمـد بــگـفــت ایـن ســخــن کــه ســالــار ایـران چــه افــگــنـد بــن
ســـپـــاه الـــانــی شـــدنــد انــجـــمـــن بــــــزرگــــــان فــــــرزانــــــه و رای زن
سـپـاهی کـه شـان تـاخـتـن پـیشـه بـود وز آزادمـــردی کـــم انــدیــشـــه بـــود
از ایــشــان بــدی شــهــر ایــران بــبــیـم نـمـانـدی بــکـس جـامـه و زر و سـیـم
زن و مــــرد بـــــا کــــودک و چــــارپــــای بـه هـامـون رسـیدی نـمـانـدی بـجـای
فــرســـتـــاده پـــیــغــام شـــاه جـــهــان بــدیـشــان بــگـفــت آشــکـار و نـهـان
رخ نـــامـــداران ازان تــــیـــره گــــشــــت دل از نـام نـوشـین روان خـیره گـشـت
بـــــزرگـــــان آن مـــــرز و کـــــنـــــداوران بـــرفـــتـــنــد بـــا بـــاژ و ســـاو گــران
هــمــه جـــامــه و بـــرده و ســـیــم و زر گــرانــمــایــه اســبــان بــســیــار مــر
از ایـشـان هـر آنـکـس کـه پــیـران بــدنـد سـخـن گـوی و دانـش پــذیـران بــدنـد
هــمــه پــیــش نــوشــیــن روان آمــدنــد ز کـــار گـــذشـــتــــه نـــوان آمـــدنـــد
چـــو پـــیـــش ســـراپـــرده شـــهـــریـــار رســیــدنــد بـــا هــدیــه و بـــا نــثـــار
خــروشــان و غـلـتــان بــه خــاک انـدرون هـمـه دیـده پــر خـاک و دل پـر ز خـون
خـــرد چــــون بــــود بــــا دلـــاور بــــه راز بــه شــرم و بــه پــوزش نــیـایـد نــیـاز
بــر ایـشــان بــبــخــشــود بــیــدار شــاه بــبـخـشـیـد یـک سـر گـذشـتـه گـنـاه
بـــفــرمــود تـــا هــرچ ویــران شــدســت کـنـام پــلـنـگـان و شـیـران شـدســت
یــکـــی شـــارســـتـــانــی بـــرآرنـــد زود بـــدو انــدرون جـــای کــشـــت و درود
یــکـــی بـــاره ای گــردش انــدر بـــلــنــد بــدان تــا ز دشــمــن نــیــابــد گــزنــد
بـــگـــفـــتـــنــد بـــا نــامـــور شـــهــریــار کــه مــا بــنــدگــانــیــم بــا گــوشــوار
بــرآریــم ازیـن ســان کــه فــرمــود شــاه یــکـــی بـــاره و نـــامـــور جـــایــگـــاه
وزان جـــایــگــه شــاه لــشــکــر بـــرانــد بـه هندوسـتـان رفـت و چـندی بـمـاند
بـــه فــرمــان هــمــه پــیــش او آمــدنــد بـه جـان هر کـسـی چـاره جـو آمـدنـد
ز دریــای هــنــدوســتـــان تـــا دو مــیــل درم بــود بــا هــدیـه و اســب و پــیــل
بـــزرگــان هــمــه پــیــش شــاه آمــدنــد ز دوده دل و نـــیـــک خـــواه آمـــدنـــد
بــپــرســیـد کـســری و بــنـواخــتــشـان بــرانـدازه بــر پــایـگـه ســاخــتــشــان
بــه دل شــاد بــرگـشــت ز آن جــایـگــاه جـهـانـی پـر از اسـب و پـیـل و سـپـاه
بـــه راه انــدر آگــاهــی آمــد بـــه شـــاه کـه گـشـت از بـلوجـی جـهانی سـیاه
ز بـــس کــشــتــن و غــارت و تـــاخــتــن زمــــیـــن را بآب انـــدر انـــداخــــتــــن
ز گــیـلــان تــبــاهــی فــزونــســت ازیـن ز نــفــریــن پـــراگــنــده شــد آفــریــن
دل شــاه نــوشــیــن روان شــد غــمــی بـــرآمـــیــخـــت انــدوه بـــا خـــرمـــی
بــه ایــرانــیــان گــفــت الــانــان و هــنــد شـد از بـیم شـمـشـیر مـا چـون پـرنـد
بــسـنـده نـبــاشـیـم بــا شـهـر خــویـش هـمـی شـیـر جـوییم پـیـچـان ز مـیش
بــدو گــفــت گــویـنــده کــای شــهــریـار بـه پـالـیـز گـل نـیسـت بـی زخـم خـار
هــمـــان مـــرز تـــا بـــود بـــا رنـــج بـــود ز بـــهـــر پـــراگـــنـــدن گـــنـــج بــــود
ز کـــار بـــلـــوج ارجـــمـــنـــد اردشـــیـــر بـــکـــوشـــیــد بـــا کـــاردانـــان پـــیــر
نـبــد ســودمـنـدی بــه افــســون و رنـگ نـه از بــنـد وز رنـج و پــیـکـار و جــنـگ
اگــرچـــنــد بـــد ایــن ســخــن نــاگــزیــر بــپــوشـیـد بــر خــویـشـتــن اردشـیـر
ز گــفــتــار دهــقــان بـــرآشــفــت شــاه بـــه ســـوی بـــلـــوج انــدر آمــد ز راه
چـــو آمــد بـــه نــزدیــک آن مــرز و کـــوه بـــگـــردیــد گـــرد انــدرش بـــا گـــروه
بـــرآنــگــونــه گـــرد انــدر آمــد ســـپـــاه کــه بــســتــنــد ز انــبــوه بــر بــاد راه
هـــمـــه دامـــن کــــوه تــــا روی شــــخ ســپــه بــود بـــرســان مــور و مــلــخ
مــنـادیـگــری گــرد لــشــکــر بــگــشــت خــروش آمـد از غــار وز کـوه و دشــت
کــه از کــوچــگــه هــرک یــابـــیــد خــرد وگــــر تــــیـــغ دارنـــد مــــردان گــــرد
وگـــر انـــجـــمـــن بـــاشـــد از انــدکـــی نــبــایــد کــه یــابــد رهــایــی یــکــی
چــو آگـاه شـد لـشـکـر از خــشـم شــاه ســوار و پـــیــاده بـــبـــســـتـــنــد راه
از ایــشـــان فـــراوان و انـــدک نــمـــانــد زن و مـرد جــنـگــی و کــودک نـمــانـد
ســراسـر بــه شـمـشـیـر بــگـذاشـتــنـد ســتــم کــردن و رنــج بـــرداشــتــنــد
بـــبـــود ایــمـــن از رنــج شـــاه جـــهــان بــلــوجــی نـمــانــد آشــکــار و نـهـان
چــنـان بــد کــه بــر کــوه ایـشــان گــلـه بــدی بــی نــگــهــبــان و کــرده یـلــه
شــبــان هـم نـبــودی پــس گـوســفــنـد بــه هـامــون و بــر تــیـغ کــوه بــلــنــد
هــمــه رخــتــهــا خــوار بــگــذاشــتــنــد در و کــوه را خـــانــه پـــنــداشــتـــنــد
وزان جــایـگــه ســوی گــیـلـان کــشــیـد چــو رنـج آمـد از گــیـل و دیـلـم پــدیـد
ز دریـــا ســـپـــه بـــود تـــا تـــیـــغ کـــوه هــوا پـــر درفــش و زمــیــن پــر گــروه
پـــراگــنــده بـــر گــرد گــیــلــان ســپـــاه بــشـد روشـنـایـی ز خـورشـیـد و مـاه
چــنــیـن گــفــت کــایـدر ز خــرد و بــزرگ نـیـایـد کـه مـانـد یکـی مـیـش و گـرگ
چـنان شـد ز کـشـتـه همه کوه و دشـت که خـون در همه روی کشور بـگشـت
ز بــس کـشــتــن و غـارت و ســوخــتــن خــــروش آمــــد و نـــالــــه مـــرد و زن
ز کـشـتـه بــه هـر سـو یـکـی تـوده بــود گــیــاهــا بــه مــغــز ســر آلــوده بــود
ز گـیـلـان هـر آنـکـس کـه جـنـگـی بـدنـد هـشـیـوار و بــارای و ســنـگـی بــدنـد
بـبـسـتـند یک سـر همـه دسـت خـویش زنــان از پـــس و کــودک خــرد پــیــش
خـــروشـــان بـــر شـــهـــریـــار آمـــدنـــد دریـــده بـــر و خـــاکـــســـار آمـــدنـــد
شـــدنـــد انــدران بـــارگـــاه انـــجـــمـــن همـه دسـتـها بـسـتـه و خـسـتـه تـن
کــه مــا بــازگــشــتــیـم زیـن بــدکــنـش مـگـر شــاه گـردد ز مـا خــوش مـنـش
اگــر شــاه را دل ز گــیــلــان بـــخــســت بــبــریـم ســرهــا ز تــنــهــا بــدســت
دل شــــاه خــــشـــنـــود گـــردد مـــگـــر چــو بــیـنـد بــریـده یـکــی تــوده ســر
چـــو چـــنــدان خــروش آمــد از بـــارگــاه وزان گـــونـــه آوار بـــشـــنــیــد شـــاه
بــرایـشــان بــبــخــشــود شــاه جــهــان گــذشـــتـــه شــد انــدر دل او نــهــان
نــوا خــواســت از گــیـل و دیـلــم دوصــد کــزان پــس نــگــیــرد یــکــی راه بـــد
یـکــی پــهـلــوان نــزد ایـشــان بــمــانــد چـو بـایسـتـه شـد کـار لـشـکـر بـرانـد
ز گــیــلــان بـــه راه مــدایــن کـــشـــیــد شـــمـــار و کـــران ســـپـــه را نــدیــد
بــه ره بـــر یــکــی لــشــکــر بــی کــران پـــــدیــــد آمــــد از دور نــــیــــزه وران
ســـواری بــــیـــامـــد بــــه کـــردار گـــرد کـه در لـشــکـر گـشـن بــد پــای مـرد
پــیـاده شــد از اســب و بــگــشــاد لــب چـنین گـفـت کـاین منذرسـت از عـرب
بـــیــامــد کـــه بـــیــنــد مــگــر شـــاه را بـــبـــوســد هــمــی خـــاک درگــاه را
شــهـنــشــاه گــفــتــا گــر آیـد رواســت چـنـان دان کـه ایـن خـانـه مـا وراسـت
فـــرســـتـــاده آمـــد زمـــیــن بـــوس داد بــرفــت و شــنــیـده هــمــه کــرد یـاد
چـو بـشـنید منذر کـه خـسـرو چـه گفـت بــرخــســاره خــاک زمــیـن را بــرفــت
هـمــانــگــه بــیـامــد بــه نــزدیـک شــاه هــمــه مــهــتــران بــرگــشــادنــد راه
بـــپــرســیــد زو شــاه و شــادی نــمــود ز دیــــدار او روشـــــنــــایــــی فــــزود
جــهــانــدیــده مــنــذر زبــان بــرگــشــاد ز روم وز قـــیــصـــر هــمــی کــرد یــاد
بـــدو گــفــت اگــر شــاه ایــران تـــویــی نــگــهــدار پـــشــت دلــیــران تــویــی
چـــرا رومـــیــان شـــهــریــاری کـــنــنـــد بــه دشــت ســواران ســواری کــنـنـد
اگــر شـــاه بـــرتـــخـــت قـــیــصـــر بـــود ســزد کــو ســرافــراز و مــهــتــر بــود
چــه دســتــور بــاشــد گـرانـمـایـه شــاه نــبـــیــنــد ز مـــا نــیــز فـــریــادخـــواه
ســـواران دشــتـــی چـــو رومــی ســوار بــیــابــنــد جــوشــن نــیـایـد بــه کــار
ز گــفــتـــار مــنــذر بـــرآشـــفــت شـــاه کــه قــیـصــر هـمـی بــرفــرازد کــلــاه
ز لـــشــــکــــر زبــــان آوری بــــرگـــزیـــد کـه گـفــتــار ایـشــان بــدانـد شــنـیـد
بــــدو گـــفـــت ز ایـــدر بــــرو تـــا بـــروم مــیــاســـای هــیــچ انــدر آبـــاد بـــوم
بـــه قـــیــصـــر بـــگــو گــر نــداری خـــرد ز رای تـــو مــغـــز تـــو کـــیــفـــر بـــرد
اگــر شــیــر جـــنــگــی بـــتـــازد بـــگــور کــنـامـش کــنـد گــور و هـم آب شــور
ز مــنــذر تــو گــر دادیــابــی بــســســت که او را نشـسـت از بـر هر کسـسـت
چـپ خـویش پـیـدا کـن از دسـت راسـت چـو پــیـدا کـنـی مـرز جـویـی رواسـت
چــو بــخــشــنـده بــوم و کــشــور مــنـم بــه گـیـتــی سـرافـراز و مـهـتــر مـنـم
هــمــه آن کــنــم کـــار کـــز مــن ســـزد نـــمـــانـــم کـــه بـــادی بـــدو بـــروزد
تــو بـــا تــازیــان دســت یــازی بـــکــیــن یـکـی در نـهـان خـویـشـتـن را بــبـیـن
و دیـگــر کــه آن پــادشــاهـی مــراســت در گـاو تــا پــشــت مـاهـی مـراســت
اگــر مــن ســپــاهــی فــرســتــم بــروم تــو را تــیــغ پـــولــاد گــردد چــو مــوم
فـــرســـتـــاده از نـــزد نـــوشـــیـــن روان بــــیـــامـــد بــــه کـــردار بــــاد دمـــان
بـــر قـــیــصـــر آمـــد پـــیـــامـــش بـــداد بــپــیـچــیـد بــی مــایـه قــیـصــر ز داد
نـــداد ایـــچ پـــاســـخ ورا جـــز فـــریـــب هـمـی دور دیـد از بــلــنـدی نـشــیـب
چــنــیــن گــفــت کــز مــنــذر کــم خــرد ســخــن بــاور آن کـن کـه انـدر خــورد
اگـــر خـــیــره مــنــذر بـــنــالـــد هــمــی بــریـن گـونـه رنـجـش بــبــالـد هـمـی
ور ای دون کـــه از دشــــت نـــیـــزه وران نــبـــالــد کــســی از کــران تــا کــران
زمــیـن آنــک بــالــاســت پــهـنــا کــنـیـم وزان دشـــت بـــی آب دریــا کـــنــیــم
فــرســتــاده بــشــنـیـد و آمـد چــو گــرد شــنـیـده ســخــنـهـا هـمــه یـاد کــرد
بــرآشــفـت کـســری بــدســتــور گـفـت که بـا مغـز قـیصـر خـرد نیسـت جـفـت
مـن او را نـمـایـم کــه فــرمـان کــراســت جهان جستن و جنگ و پیمان کراست
ز بــــیـــشـــی وز گـــردن افـــراخـــتــــن وزیـن کــشــتــن و غــارت و تــاخــتــن
پــشـیـمـانـی آنـگـه خــورد مـرد مـســت کـه شـب زیر آتـش کـند هر دو دسـت
بـــفـــرمــود تـــا بـــرکـــشـــیــدنــد نــای ســپــاه انـدر آمــد ز هـر ســو ز جــای
ز درگــــاه بــــرخــــاســــت آوای کــــوس زمــیـن قــیـرگــون شــد هـوا آبــنـوس
گـــزیــن کـــرد زان لـــشـــکـــر نـــامـــدار ســواران شــمــشــیـرزن ســی هـزار
بـــه مــنــذر ســپـــرد آن ســپـــاه گــران بـــفـــرمــود کـــز دشـــت نــیــزه وران
ســپــاهـی بــر از جــنــگــجــویـان بــروم کــه آتـــش بـــرآرنــد زان مــرز و بـــوم
کــه گــر چـــنــد مــن شـــهــریــار تـــوام بـــریــن کــیــنــه بـــر مــایــه دار تــوام
فــرســتــاده یـی مـا کــنـون چــرب گـوی فــرســتــیـم بــا نــامــه یـی نــزد اوی
مــگــر خـــود نــیــایــد تـــو را زان گــزنــد بــه روم و بـه قـیـصـر تـو مـا را پـسـنـد
نــویـســنــده یـی خــواســت از بــارگــاه بــه قـیـصـر یـکـی نـامـه فـرمـود شــاه
ز نـــوشــــیـــن روان شــــاه فـــرخ نـــژاد جــهــانــگــیــر وزنــده کــن کــیـقــبــاد
بـــه نــزدیــک قـــیــصـــر ســـرافـــراز روم نـــگـــهـــبــــان آن مـــرز و آبـــاد بـــوم
ســر نــامــه کــرد آفــریــن از نــخــســت گـرانـمـایـگـی جـز بـه یـزدان نـجـسـت
خـــداونــد گــردنــده خـــورشــیــد و مــاه کــزویــســت پـــیــروزی و دســتــگــاه
کــه بــیـرون شــد از راه گـردان ســپــهـر اگــر جــنــگ جــویـد وگــر داد و مــهــر
تـــو گـــر قـــیــصـــری روم را مــهــتـــری مـــکـــن بـــیــش بـــا تـــازیــان داوری
وگــر مــیـش جــویـی ز چــنــگــال گــرگ گــمــانــی بــود کــژ و رنــجــی بــزرگ
وگــر ســوی مــنـذر فــرســتــی ســپــاه نـمـانـم بــه تــو لـشــکـر و تــاج و گـاه
وگـــر زیــردســـتـــی بـــود بـــر مـــنــش بـه شـمـشـیـر یـابــد ز مـن سـرزنـش
تــو زان مــرز یــک رش مــپــیـمــای پــای چـو خـواهی کـه پـیمـان بـماند بـجـای
وگــر بـــگــذری زیــن ســخـــن بـــگــذرم ســر و گــاه تــو زیــر پــی بـــســپــرم
درود خــــــداونـــــد دیـــــهـــــیـــــم و زور بــدان کــو نــجــویــد بـــبــیــداد شــور
نــهــادنــد بـــر نــامــه بـــر مــهــر شـــاه ســــواری گـــزیـــدنـــد زان بــــارگـــاه
چــنــانــچــون بــبــایـســت چــیـره زبــان جـــهــانــدیــده و گــرد و روشـــن روان
فـــرســـتـــاده بـــا نـــامـــه شـــهـــریــار بـــیـــامـــد بــــر قـــیـــصـــر نـــامـــدار
بــــرو آفــــریـــن کــــرد و نـــامـــه بــــداد هــمــان رای کــســری بــرو کــرد یـاد
سـخـنـهـاش بــشـنـیـد و نـامـه بــخـوانـد بــپــیـچـیـد و انـدر شـگـفـتـی بــمـانـد
ز گــفـــتـــار کــســـری ســـرافـــراز مــرد بــرو پــر ز چــیـن کـرد و رخــسـاره زرد
نـویـسـنـده را خــوانـد و پــاسـخ نـوشـت پـــدیــدار کــرد انــدرو خــوب و زشــت
ســر خــامـه چــون کــرد رنـگــیـن بــقــار نـخــســت آفــریـن کــرد بــر کــردگــار
نــگـــارنـــده بـــرکـــشـــیــده ســـپـــهــر کــزویـســت پــرخــاش و آرام و مــهــر
بـــه گــیــتــی یــکــی را کــنــد تـــاجــور وزو بـــه یــکــی پــیــش او بـــا کــمــر
اگــر خـــود ســپـــهــر روان زان تـــســت ســر مـشــتــری زیـر فـرمـان تــســت
بــه دیــوان نــگــه کــن کــه رومــی نــژاد بــه تــخــم کــیــان بـــاژ هــرگــز نــداد
تــو گــر شــهـریـاری نــه مــن کــهــتــرم هـمـان بــا ســر و افـســر و لـشـکـرم
چـه بـایـسـت پـذرفـت چـنـدین فـسـوس ز بـــیـــم پـــی پـــیـــل و آوای کـــوس
بــخــواهـم کــنـون از شــمـا بــاژ و ســاو کــه دارد بـــه پـــرخــاش بـــا روم تــاو
بـــه تـــاراج بـــردنــد یــک چـــنــد چــیــز گـذشـت آن ســتــم بــرنـگـیـریـم نـیـز
ز دشــــــت ســــــواران نــــــیــــــزه وران بــــرآریـــم گـــرد از کـــران تــــا کـــران
نــه خــورشــیــد نــوشــیـن روان آفــریــد وگـر بــســتــد از چــرخ گـردان کــلـیـد
کــه کــس را نـخــوانـد هـمــی از مــهـان هــمــه کــام او یــابـــد انــدر جـــهــان
فـــرســـتـــاده را هــیــچ پـــاســـخ نــداد بــه تــنـدی ز کـســری نـیـامـدش یـاد
چــو مــهـر از بــر نــامــه بــنـهـاد گــفــت که بـا تـو صلیب و مسیحـسـت جـفت
فـــرســــتــــاده بــــا او نـــزد هـــیـــچ دم دژم دیـــد پــــاســــخ بــــیـــامـــد دژم
بـــیــامــد بـــر شـــهــر ایــران چـــو گــرد ســخــنـهـای قــیـصــر هـمـه یـاد کـرد
چــو بــرخــوانــد آن نــامــه را شــهــریــار بــــرآشــــفـــت بــــا گـــردش روزگـــار
هــمـــه مـــوبـــدان و ردان را بـــخـــوانــد ازان نـامـه چــنـدی ســخــنـهـا بــرانـد
ســـــه روز انـــــدران بـــــود بـــــا رای زن چــه بــا پــهـلـوانـان لـشــکــر شــکـن
چــهــارم بـــران راســت شــد رای شــاه کـه رانـد سـوی جـنـگ قـیـصـر سـپــاه
بـــــــرآمــــــد ز در نــــــالــــــه گــــــاودم خـــروشــیــدن نــای و رویــنــیــه خــم
بـــــه آرام انـــــدر نـــــبـــــودش درنـــــگ همـی از پـی راسـتـی جـسـت جـنگ
ســپـــه بـــرگــرفــت و بـــنــه بـــرنــهــاد ز یــزدان نــیــکـــی دهــش کـــرد یــاد
یـکـی گـرد بــرشـد کـه گـفـتـی سـپــهـر بــه دریــای قــیــر انــدر انــدود چــهــر
بـــپــوشــیــد روی زمــیــن را بـــه نــعــل هـوا یک سـر از پـرنـیـان گـشـت لـعـل
نــبـــد بـــر زمــیــن پــشــه را جــایــگــاه نـــه انـــدر هـــوا بــــاد را مــــانـــد راه
ز جـــوشـــن ســـواران وز گـــرد پــــیـــل زمــیـن شــد بــه کــردار دریــای نــیـل
جـــهـــانـــدار بـــا کـــاویـــانـــی درفـــش هـمـی رفـت بــا تــاج و زریـنـه کـفـش
هــمــی بــرشــد آوازشــان بــر دو مــیـل بـه پـیش سـپـاه انـدرون کـوس و پـیل
پـــس پـــشــت و پـــیــش انــدر آزادگــان هـــمـــی رفـــتـــه تــــا آذرابــــادگـــان
چــو چــشـمـش بــرآمـد بآذرگـشــســب پـیـاده شـد از دور و بـگـذاشـت اسـب
ز دســتــور پــاکـیـزه بــرسـم بــجــســت دو رخ را بــه آب دو دیــده بــشــســت
بـــه بـــاژ انـــدر آمـــد بـــه آتـــشـــکـــده نــهــاده بـــه درگــاه جـــشــن ســـده
بـــفـــرمـــود تـــا نـــامـــه زنــد و اســـت بآواز بــــرخـــوانـــد مـــوبــــد درســـت
رد و هـیـربــد پــیـش غـلـتــان بــه خــاک هـمــه دامــن قــرطــهــا کــرده چــاک
بـــزرگـــان بـــرو گــوهــر افـــشـــانــدنــد بــه زمــزم هـمــی آفــریـن خــوانـدنـد
چــو نــزدیـکــتــر شــد نــیـایـش گــرفــت جــهـان آفــریـن را ســتــایـش گـرفــت
ازو خـــواســت پـــیــروزی و دســتـــگــاه نـــمــــودن دلــــش را ســــوی داد راه
پــرســتــنــدگــان را بــبــخــشــیـد چــیـز بــه جــایـی کــه درویـش دیـدنــد نـیـز
یــکــی خــیــمــه زد پــیــش آتــشــکــده کــشــیـدنـد لــشــکــر ز هـر ســو رده
دبـــیــر خـــردمــنــد را پـــیــش خـــوانــد سـخــنـهـای بــایـســتــه بــا او بــرانـد
یـــکـــی نـــامـــه فـــرمـــود بـــا آفـــریــن ســـوی مـــرزبـــانـــان ایــران زمـــیــن
کــه تــرســنـده بــاشــیـد و بــیـدار بــیـد ســپــه را ز دشــمــن نــگــهـدار بــیـد
کــنــارنــگ بــا پــهـلــوان هـرک هـســت هــمــه داد جــویــیــد بـــا زیــردســت
بـــداریــد چـــنـــدانـــک بـــایــد ســـپـــاه بـــدان تـــا نــیــابـــد بـــدانــدیــش راه
درفـــش مـــرا تـــا نــبـــیــنــد کـــســـی نـبــایـد کـه ایـمـن بــخـسـبــد بـسـی
از آتــشــکــده چــون بــشــد ســوی روم پــراگــنــده شــد زو خــبـــر گــرد بــوم
بـه پـیـش آمـد آنـکـس کـه فـرمـان گـزیـد دگــر زان بـــر و بـــوم شــد نــاپـــدیــد
جـــهــانــدیــده بـــا هــدیــه و بـــا نــثـــار فـــراوان بـــیـــامـــد بـــر شـــهـــریـــار
بـــه هــر بـــوم و بـــر کـــو فـــرود آمــدی ز هـــر ســــو پــــیـــام و درود آمــــدی
ز گـیتـی بـه هر سـو کـه لشـکـر کـشـید جــز از بــزم و شــادی نــیـامــد پــدیـد
چــنـان بــد کـه هـر شــب ز گـردان هـزار بـــه بـــزم آمــدنــدی بـــر شـــهــریــار
چـــو نـــزدیــک شـــد رزم را ســـاز کـــرد ســـــپـــــه را درم دادن آغـــــاز کــــرد
ســـپـــهـــدار شـــیــروی بـــهـــرام بـــود کـــه در جـــنـــگ بـــا رای و آرام بـــود
چـــپ لــشـــکــرش را بـــه فـــرهــاد داد بــســی پــنــدهــا بـــر بــرو کــرد یــاد
چـــو اســـتـــاد پـــیــروز بـــر مــیــمـــنــه گـشـسـب جـهـانـجــوی پــیـش بــنـه
بــه قــلــب انـدر اورنـد مــهـران بــه پــای کـه در کینه گه داشـتـی دل بـه جـای
طــــلــــایـــه بــــه هـــرمـــزد خــــراد داد بــســی گــفــت بــا او ز بــیــداد و داد
بـــه هــر ســـوی رفــتـــنــد کــارآگــهــان بــدان تــا نــمــانــد ســخــن در نـهـان
ز لــشــکــر جــهـانـدیـدگــان را بــخــوانـد بــســی پــنــد و انــدرز نـیـکــو بــرانـد
چــنـیـن گـفـت کـیـن لـشـکـر بــی کـران ز بـــی مـــایــگـــان وز پـــرمـــایــگـــان
اگـــر یـــک تـــن از راه مـــن بـــگـــذرنـــد دم خـویـش بــی رای مـن بــشـمـرنـد
بــــدرویـــش مـــردم رســــانـــنـــد رنـــج وگــر بـــر بـــزرگــان کــه دارنــد گــنــج
وگـر کــشــتــمـنـدی بــکــوبــد بــه پــای وگـر پــیـش لـشـکـر بــجـنـبــد ز جـای
ور آهـــنـــگ بــــر مـــیـــوه داری کــــنـــد وگــر نــاپـــســـنــدیــده کـــاری کــنــد
بـــه یـــزدان کـــه او داد دیــهـــیـــم و زور خـــداونــد کـــیــوان و بـــهــرام و هــور
کــه در پــی مــیـانــش بــبــرم بــه تــیـغ وگــر داســتــان را بـــرآیــد بـــه مــیــغ
بـــه پــیــش ســپــه در طــلــایــه مــنــم جــهـانـجــوی و در قــلــب مـایـه مـنـم
نــگــهــبـــان پـــیــل و ســـپـــاه و بـــنــه گــهـی بــر مــیـان گــاه بــرمــیـمــنــه
بـــه خـــشـــکــی روم گــر بـــدریــای آب نـــجـــویــم بـــرزم انــدر آرام و خـــواب
مــــنــــادیـــگــــری نــــام او رشــــنــــواد گـرفـت آن سـخـنهای کـسـری بـه یاد
بــیـامـد دوان گــرد لــشــکــر بــگــشــت بـه هـر خـیمـه و خـرگـهی بـرگـذشـت
خــروشــیــد کــای بــی کــرانــه ســپــاه چــنــیـنــســت فــرمــان بــیـدار شــاه
کــه گــر جــز بــه داد و بــه مـهـر و خــرد کـسـی ســوی خــاک سـیـه بــنـگـرد
بـــران تــیــره خــاکــش بـــریــزنــد خــون چـــو آیـــد ز فـــرمـــان یـــزدان بــــرون
بـــه بـــانــگ مــنــادی نــشــد شــاه رام بــه روز ســپــیــد و شــب تــیـره فــام
هـمـی گـرد لـشـکـر بــگـشـتــی بــه راه هـمـی داشـتــی نـیـک و بــد را نـگـاه
ز کـــار جــــهـــان آگـــهـــی داشـــتــــی بـــد و نــیــک را خــوار نــگــذاشــتــی
ز لـشـکـر کـسـی کـو بــه مـردی بــه راه ورا دخــمــه کــردی بـــران جـــایــگــاه
اگــــر بــــازمــــانــــدی ازو ســــیـــم و زر کـــلــاه و کــمــان و کــمــنــد و کــمــر
بــد و نــیـک بــا مــرده بــودی بــه خــاک نــبـــودی بـــه از مــردم انــدر مــغــاک
جــهـانـی بــدو مــانــده انـدر شــگــفــت کـه نـوشـیـن روان آن بــزرگـی گـرفـت
بــه هـر جــایـگــاهـی کــه جــنـگ آمـدی ورارای و هــــوش و درنـــــگ آمـــــدی
فـرسـتــاده ای خــواسـتــی راسـتــگـوی کـه رفـتــی بــر دشـمـن چــاره جــوی
اگــــر یــــافــــتــــنــــدی ســــوی داد راه نـکـردی سـتــم خــود خــردمـنـد شـاه
اگـر جـنـگ جــسـتــی بــه جـنـگ آمـدی بـــه خــشــم دلــاور نــهــنــگ آمــدی
بـــه تـــاراج دادی هــمــه بـــوم و رســت جهان را بـه داد و بـه شمشیر جـست
بـــه کــردار خـــورشــیــد بـــد رای شــاه کـه بـر تـر و خـشـکـی بــتـابــد بـه راه
نــــدارد ز کــــس روشــــنــــایـــی دریـــغ چــو بــگــذارد از چــرخ گــردنـده مــیـغ
همش خاک و هم ریگ و هم رنگ و بوی هـمـش در خـوشـاب و هـم آب جــوی
فـــروغ و بـــلـــنــدی نـــبـــودش ز کـــس دلـفـروز و بــخــشـنـده او بــود و بــس
شــهــنــشــاه را مــایــه ایــن بــود و فــر جــهـان را هـمــی داشــت در زیـر پــر
ورا جــنـگ و بــخـشـش چـو بــازی بــدی ازیــران چـــنـــان بـــی نــیــازی بـــدی
اگــر شــیــر و پــیـل آمــدنــدیـش پــیـش نـه بــرداشـتـی جـنـگ یـک روز بـیـش
سـپـاهـی کـه بـا خـود و خـفـتـان جـنـگ بــه پــیـش ســپــاه آمــدی بــیـدرنــگ
اگـر کــشــتــه بــودی و گـر بــســتــه زار بـــزانـــدان پـــیـــروزگـــر شـــهـــریـــار
چــنـیـن تــا بــیـامـد بــران شــارســتــان کــه شــوراب بــد نـام آن کــارســتــان
بـــــرآورده ای دیــــد ســـــر بـــــر هـــــوا پـــر از مـــردم و ســـاز جـــنــگ و نــوا
ز خـــارا پـــی افـــگـــنـــده در قـــعـــر آب کــشــیـده ســر بــاره انــدر ســحــاب
بــــگـــرد حـــصـــار انـــدر آمـــد ســـپـــاه نـــدیـــدنـــد جـــایــی بـــه درگـــاه راه
بــرو ســاخــت از چــار ســو مـنـجــنـیـق بـــه پـــای آمــد آن بـــاره جــاثــلــیــق
بـــرآمــد ز هــر ســوی دز رســتـــخـــیــز نـــدیــدنـــد جـــایــی گـــذار و گـــریــز
چـو خـورشـیـد تـابــان ز گـنـبـد بـگـشـت شــد آن بـــاره دز بـــه کــردار دشـــت
خــــروش ســــواران و گــــرد ســــپـــــاه ابـــا دود و آتـــش بـــرآمـــد بـــه مـــاه
هـمـه حـصـن بــی تـن سـر و پــای بــود تــن بــی سـرانـشـان دگـر جـای بــود
غــــو زیــــنــــهــــاری و جـــــوش زنــــان بـــرآمـــد چـــو زخـــم تـــبـــیــره زنــان
از ایـشـان هـر آنـکـس کـه پــرمـایـه بــود بــه گـنـج و بـه مـردی گـرانـپـایـه بــود
بـــبــســتــنــد بــر پــیــل و کــردنــد بـــار خــــروش آمـــد و نـــالـــه زیـــنـــهـــار
نـبــخــشــود بــر کــس بــه هـنـگــام رزم نــه بـــر گــنــج دیــنــار بـــرگــاه بـــزم
وزان جــایـگــاه لــشــکــر انــدر کــشــیـد بـــره بـــر دزی دیـــگـــر آمـــد پـــدیـــد

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج