فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 3 اردیبهشت 1404

پایگاه خبری شاعر

آغاز داستان – قسمت اول

چو کسری نشست از بـر تـخت عاجبــه سـر بــرنـهـاد آن دل افـروز تــاجبــزرگــان گـیـتــی شــدنـد انـجــمـنچـو بـنـشـسـت سـالـار بــا رای زنســـر نــامــد…

چو کسری نشست از بـر تـخت عاج بــه سـر بــرنـهـاد آن دل افـروز تــاج
بــزرگــان گـیـتــی شــدنـد انـجــمـن چـو بـنـشـسـت سـالـار بــا رای زن
ســـر نــامــداران زبـــان بـــرگــشــاد ز دادار نــیــکــی دهــش کـــرد یــاد
چــنـیـن گـفـت کـز کـردگـار سـپــهـر دل مــا پــر از آفــریــن بــاد و مــهــر
کـزویـسـت نـیـک و بــدویـسـت کـام ازو مــســتــمـنـدیـم وزو شــادکــام
ازویـســت فـرمـان و زویـســت مـهـر بـه فـرمـان اویـسـت بــر چـرخ مـهـر
ز رای وز تــــیـــمـــار او نـــگـــذریـــم نـفـس جـز بـه فـرمـان او نـشـمـریم
بـه تـخـت مهی بـر هر آنکس که داد کــنـد در دل او بــاشــد از داد شــاد
هـر آنـکـس کـه انـدیـشــه بــد کـنـد بــه فـرجــام بــد بــا تــن خـود کـنـد
ز مـا هـرچ خـواهـنـد پــاسـخ دهـیـم بــخــواهـش گــران روز فــرخ نـهـیـم
از انـدیـشـه دل کـس آگـاه نـیـســت بـه تـنـگـی دل انـدر مـرا راه نیسـت
اگــر پـــادشــا را بـــود پــیــشــه داد بـود بـی گمان هر کـس از داد شـاد
از امــروز کـــاری بـــه فـــردا مــمــان کـه دانـد کـه فـردا چــه گـردد زمـان
گـلـسـتـان کـه امـروز بــاشـد بـه بـار تــو فـردا چـنـی گـل نـیـایـد بــه کـار
بــدانـگــه کــه یـابــی تــن زورمــنــد ز بــیـمــاری انـدیـش و درد و گــزنـد
پـــس زنــدگــی یــاد کــن روز مــرگ چـنـانـیـم بـا مـرگ چـون بـاد و بـرگ
هر آنگه کـه در کـار سـسـتـی کـنی هـمــه رای نـاتــنـدرســتــی کــنـی
چـو چـیـره شـود بــر دل مـرد رشـک یـکـی دردمـنـدی بــود بـی پـزشـک
دل مــرد بــیـکــار و بــســیــار گــوی نــدارد بـــه نــزد کـــســـان آبـــروی
وگــر بـــر خــرد چـــیــره گــردد هــوا نــخــواهـد بــه دیـوانــگــی بــر گــوا
بــــکـــژی تـــو را راه نـــزدیـــکـــتــــر ســوی راســتـــی راه بـــاریــکــتـــر
بـه کـاری کـزو پـیـشـدسـتـی کـنـی بـه آید که کـندی و سـسـتـی کنی
اگــر جــفــت گــردد زبـــان بـــر دروغ نـگـیـرد ز بــخــت ســپــهـری فــروغ
سـخـن گـفـتـن کـژ ز بـیچـارگـیسـت بـه بـیـچـارگـان بـربـبــایـد گـریـسـت
چـو بـرخیزد از خواب شاه از نخـست ز دشـمـن بــود ایـمـن و تـنـدرسـت
خــردمــنــد وز خــوردنــی بــی نـیـاز فـزونـی بــریـن رنـج و دردســت و آز
وگـر شـاه بـا داد و بـخـشـایشـسـت جـهان پـر ز خـوبـی و آسـایشسـت
وگـــــر کـــــژی آرد بـــــداد انــــدرون کـبــسـتـش بـود خـوردن و آب خـون
هر آنکـس که هسـت اندرین انجـمن شـــنـــیــد ایــن بـــرآورده آواز مـــن
بــدانــیــد و ســرتــاســر آگــاه بــیـد هـمـه سـالـه بـا بـخـت هـمـراه بـید
کـه مـا تـاجـداری بـه سـر بــرده ایـم بــــداد و خــــرد رای پــــرورده ایـــم
ولــیـکــن ز دســتــور بــایـد شــنــیـد بــد و نــیـک بــی او نــیــایــد پــدیـد
هـر آنـکــس کــه آیـد بــدیـن بــارگـاه بــبـــایــســت کــاری نــیــابــنــد راه
نـبــاشـم ز دســتــور هـمـداســتــان که بـر من بـپـوشـد چـنین داسـتـان
بـــــدرگــــاه بـــــر کـــــارداران مــــن ز لــشــکــر نــبـــرده ســـواران مــن
چــو روزی بــدیـشـان نـداریـم تــنـگ نـگـه کــرد بــایـد بــنـام و بــه نـنـگ
هـمــه مــردمــی بــایـد و راســتــی نـبــایـد بــه کــار انـدرون کـاســتــی
هـر آنـکـس کـه بــاشــد از ایـرانـیـان بــبــنــدد بــدیـن بــارگــه بــرمــیــان
بــیـابــد ز مــا گــنـج و گــفــتــار نـرم چو بـاشد پـرستـنده بـا رای و شرم
چــو بــیـداد جــویـد یـکـی زیـردسـت نبـاشـد خـردمـند و خـسـروپـرسـت
مـکــافــات بــایـد بــدان بــد کـه کـرد نــبــایـد غــم نــاجــوانــمــرد خــورد
شــمــا دل بــه فــرمـان یـزدان پــاک بــــداریـــد وز مـــا مـــداریـــد بــــاک
کــه اویـســت بــر پــادشــا پــادشــا جــهــانــدار و پـــیــروز و فــرمــانــروا
فــروزنــده تــاج و خــورشــیـد و مــاه نــمـــایــنــده مـــا را ســـوی داد راه
جـــهـــانـــدار بــــر داوران داورســـت ز انـدیـشـه هـر کـسـی بــرتـرسـت
مــکــان و زمــان آفــریــد و ســپــهــر بــیـاراسـت جـان و دل مـا بــه مـهـر
شـمـا را دل از مـهـر مـا بــرفـروخــت دل و چشم دشمن به ما بربـدوخت
شــمــا رای و فــرمـان یـزدان کــنـیـد بـه چـیزی کـه پـیمـان دهد آن کـنید
نـگـهـدار تــا جـسـت و تـخـت بــلـنـد تــو را بــر پــرسـتــش بــود یـارمـنـد
همه تـندرسـتـی بـه فـرمـان اوسـت هـمـه نـیـکـویی زیـر پـیمـان اوسـت
ز خــاشـاک تــا هـفـت چــرخ بــلـنـد هـمــان آتــش و آب و خــاک نــژنــد
بــه هـسـتـی یـزدان گـوایـی دهـنـد روان تـــو را آشـــنـــایـــی دهـــنـــد
سـتـایش هـمـه زیـر فـرمـان اوسـت پـرسـتـش همـه زیر پـیمـان اوسـت
چـو نوشین روان این سخن بـرگرفت جــهـانـی ازو مـانـده انـدر شـگـفـت
همـه یک سـر از جـای بـرخـاسـتـنـد بــــرو آفـــریـــن نـــو آراســــتــــنـــد
شـهـنـشــاه دانـنـدگـان را بــخــوانـد سـخـنـهای گـیتـی سـراسـر بـرانـد
جـهـان را بــبــخـشـیـد بــر چـار بـهـر وزو نـــامـــزد کــــرد آبــــادشــــهـــر
نـخــسـتــیـن خــراسـان ازو یـاد کـرد دل نـــامـــداران بــــدو شـــاد کـــرد
دگـر بــهـره زان بــد قـم و اصــفـهـان نــهــاد بـــزرگـــان و جـــای مــهــان
وزیـــن بـــهـــره بـــود آذرابــــادگـــان کــه بــخــشــش نـهـادنــد آزادگــان
وز ارمـــیـــنـــیـــه تــــا در اردبــــیـــل بــپــیـمــود بــیـنــادل و بــوم گــیــل
ســیـوم پــارس و اهـواز و مــرز خــزر ز خـــاور ورا بــــود تــــا بــــاخـــتــــر
چـــهـــارم عـــراق آمـــد و بـــوم روم چــنــیـن پــادشــاهـی و آبــاد بــوم
وزیــن مــرزهــا هــرک درویــش بــود نـیـازش بــه رنـج تــن خـویـش بــود
بــبــخـشـیـد آگـنـده گـنـجـی بــریـن جــهـانــی بــرو خــوانــدنــد آفــریـن
ز شاهان هرآنکس که بد پیش ازوی اگـر کـم بـدش گـاه اگـر بـیش ازوی
بــجـسـتـنـد بــهـره ز کـشـت و درود نرستست کس پـیش ازین نابـسود
سـه یـک بـود یـا چـار یک بـهـر شـاه قــــبــــاد آمــــد و ده یــــک آورد راه
زده یـک بــر آن بــد کـه کـمـتــر کـنـد بـکـوشـد کـه کـهتـر چـو مـهتـر کـند
زمـــانــه نـــدادش بـــران بـــر درنــگ بـه دریا بـس ایمـن مـشـو بـر نهنگ
بــه کـسـری رسـیـد آن سـزاوار تـاج بــبـخـشـیـد بـر جـای ده یـک خـراج
شــدنـد انــجــمــن بــخــردان و ردان بـــزرگـــان و بـــیـــداردل مـــوبـــدان
هـمـه پــادشـاهـان شـدنـد انـجـمـن زمـیـن را بــبـخـشـیـد و بـرزد رسـن
گـــزیــتـــی نــهــادنــد بـــر یــک درم گر ای دون کـه دهقـان نبـاشـد دژم
کـسـی را کـجـا تــخـم گـر چـارپــای بـه هـنـگـام ورزش نـبــودی بــجـای
ز گــنــج شــهـنـشــاه بــرداشــتــی وگـرنـه زمـیـن خــوار بــگـذاشــتــی
بــنـا کـشـتــه انـدر نـبــودی سـخــن پــراگـنـده شــد رســمـهـای کــهـن
گـــــزیــــت رز بـــــارور شـــــش درم بـه خـرما سـتـان بـر همین بـد رقـم
ز زیــتــون و جــوز و ز هــر مــیـوه دار کـه در مـهـرگـان شـاخ بـودی بــبــار
ز ده بــن درمـی رسـیـدی بــه گـنـج نـبــویـد جــزیـن تــا سـر ســال رنـج
وزیــن خـــوردنــیــهــای خـــردادمــاه نـکـردی بـه کـار انـدرون کـس نـگـاه
کسـی کش درم بـود و دهقـان نبـود نـدیـدی غــم رنـج و کـشــت و درود
بــــر انـــدازه از ده درم تــــا چـــهـــار بـــســالــی ازو بــســتــدی کــاردار
کـســی بــر کـدیـور نـکـردی ســتــم بـه سالی به سه بهره بـود این درم
گــزارنــده بـــودی بـــه دیــوان شــاه ازیـن بــاژ بــهـری بــه هـر چــار مـاه
دبـــیــر و پـــرســتـــنــده شــهــریــار نبـودی بـه دیوان کسـی زین شـمار
گــزیــت و خــراج آنــچ بــد نــام بــرد بــسـه روزنـامـه بــه مـوبــد سـپــرد
یـکـی آنـک بــر دسـت گـنـجــور بــود نـگــهـبــان آن نـامــه دســتــور بــود
دگـر تــا فـرسـتــد بــه هـر کـشـوری بــه هـر نــامــداری و هـر مــهـتــری
سـه دیـگـر کـه نـزدیـک مـوبــد بـرنـد گــزیـت و ســر بــاژهـا بــشــمــرنـد
بــه فــرمـان او بــود کــاری کــه بــود ز بـــاژ و خـــراج و ز کــشــت و درود
پـــراگــنــده کــاراگــهــان در جــهــان کـه تـا نـیـک و بــد زو نـمـانـد نـهـان
هـمــه روی گــیـتــی پــر از داد کــرد بـــهــرجـــای ویــرانـــی آبـــاد کـــرد
بــخـفـتـنـد بــر دشـت خـرد و بــزرگ به آبـشخور آمد همی میش و گرگ
یـکــی نـامــه فــرمــود بــر پــهـلــوی پـسـنـد آیدت چـون ز مـن بـشـنـوی
نخـسـتـین سـر نامه کرد از مهسـت شـهنـشـاه کـسـری یزدان پـرسـت
بــه بــهــرام روز و بـــخــرداد شــهــر کـه یزدانـش داد از جـهـان تـاج بـهـر
بـــرومــنــد شــاخ از درخــت قــبـــاد کـه تـاج بــزرگـی بــه سـر بــرنـهـاد
ســــوی کــــارداران بـــــاژ و خــــراج پــرسـتــنـده شـایـسـتـه فـر و تــاج
بـــی انــدازه از مـــا شـــمـــا را درود هــنــر بــا نــژاد ایــن بــود بــا فــزود
نخستـین سخن چون گشایش کنیم جـهـان آفـریـن را سـتــایـش کـنـیـم
خــردمــنـد و بــیـنـادل آنـرا شــنـاس کــه دارد ز دادار کــیـهـان ســپــاس
بـدانـد کـه هـسـت او ز مـا بـی نـیـاز بـــه نــزدیــک او آشــکــارســـت راز
کـســی را کــجــا ســرفــرازی دهـد نـخــســتــیـن ورا بــی نـیـازی دهـد
مــرا داد فــرمــان و خـــود داورســت ز هـر بــرتــری جــاودان بــرتــرسـت
بـه یزدان سزد ملک و مهتـر یکیست کسـی را جـز از بـندگی کار نیسـت
ز مـغــز زمـیـن تــا بــه چــرخ بــلــنـد ز افــلــاک تـــا تــیــره خــاک نــژنــد
پـی مـور بـر خـویـشـتـن بـرگـواسـت کـه مـا بـنـدگـانیم و او پـادشـاسـت
نــفــرمــود مــا را جـــز از راســتـــی کــه دیــو آورد کــژی و کــاســـتـــی
اگـر بــهـر مـن زیـن سـرای سـپــنـج نـبــودی جـز از بــاغ و ایـوان و گـنـج
نجـسـتـی دل مـن بـه جـز داد و مهر گــشــادن بــهــر کــار بــیـدار چــهـر
کـنـون روی بـوم زمـیـن سـر بـه سـر ز خــــاور بــــرو تــــا در بــــاخـــتــــر
بــه شــاهــی مــرا داد یــزدان پــاک ز خـورشـیـد تـابـنـده تـا تـیـره خـاک
نــبــایـد کــه جــز داد و مــهــر آوریـم وگـر چـیـن بـه کـاری بــچـهـر آوریـم
شـبــان بــدانـدیـش و دشـت بــزرگ همـی گـوسـفـنـدان بـمـانـد بـگـرگ
نــبـــایــد کــه بـــر زیــردســتــان مــا ز دهــقــان وز دیــن پــرســتــان مــا
به خشکی به خاک و بکشتی بـرآب بـرخـشـنـده روز و بـه هنگـام خـواب
ز بــــازارگـــانـــان تـــر و ز خـــشـــک درم دارد و در خــوشــاب و مـشــک
کـه تـابـنده خـور جـز بـداد و بـه مـهر نـتــابــد بــریـشـان ز خــم ســپــهـر
بــریـن گــونـه رفــت از نــژاد و گــهـر پــســر تــاج یــابــد هــمــی از پــدر
بـه جـز داد و خـوبـی نـبـد در جـهـان یــکــی بـــود بـــا آشـــکــارا نــهــان
نــهــادیــم بــر روی گــیــتــی خــراج درخــت گـزیـت از پــی تــخــت عـاج
چـــو ایــن نــامــه آرنــد نــزد شــمــا کــه فــرخــنـده بــاد اورمـزد شــمــا
کـســی کـو بــریـن یـک درم بــگـذرد بــبــیـداد بــر یـک نـفـس بــشــمـرد
بــه یـزدان کــه او داد دیـهــیـم و فــر کـه مـن خـود مـیـانـش بــبـرم بـه ار
بـــریــن نـــیــز بـــادافـــره کـــردگـــار نـبــایـد کـه چـشـم بــد آیـد بـه کـار
هـمـین نـامـه و رسـم بـنـهـید پـیش مـگـردیـد ازیـن فــرخ آیـیـن خــویـش
بـه هـر چـار مـاهـی یکـی بـهـر ازین بــخــواهــیــد بـــا داد و بــا آفــریــن
بــه جــایـی کـه بــاشــد زیـان مـلـخ وگـر تـف خـورشـیـد تـابــد بــه شـخ
دگــر تـــف بـــاد ســپـــهــر بـــلــنــد بــدان کـشـتـمـنـدان رسـانـد گـزنـد
هــمــان گــر نــبـــارد بــه نــوروز نــم ز خـشـکـی شـود دشـت خـرم دژم
مـخـواهـیـد بـا ژانـدران بـوم و رسـت کـه ابـر بـهاران بـه بـاران نـشـسـت
ز تـــخـــم پـــراگـــنــده و مـــزد رنــج بــبــخــشــیـد کــارنـدگــانـرا ز گـنـج
زمـیـنـی کـه آن را خـداونـد نـیـسـت بـه مرد و ورا خویش و پـیوند نیست
نــبـــایــد کـــه آن بـــوم ویــران بـــود کــه در ســـایــه شـــاه ایــران بـــود
کــه بــدگــو بــریــن کــار نــنــگ آورد کـه چــونـیـن بــهـانـه بــچــنـگ آورد
ز گـــنــج آنــچ بـــایــد مــداریــد بـــاز کـه کـردسـت یـزدان مـرا بــی نـیـاز
چـــو ویــران بـــود بـــوم در بـــر مــن نـــتـــابــــد درو ســـایـــه فـــر مـــن
کـسـی را کـه بـاشـد بـرین مایه کـار اگــر گــیـرد ایـن کــار دشــوار خــوار
کـنم زنـده بـر دار جـایی کـه هسـت اگـر سـرفـرازســت و گـر زیـردســت
بـزرگـان کـه شـاهـان پـیشـین بـدنـد ازیــن کــار بــر دیــگــر آیـیـن بــدنــد
بـــد و نـــیـــک بـــا کـــارداران بـــدی جـهـان پـیـش اسـب سـواران بــدی
خــرد را هـمـه خــیـره بــفـریـفــتــنـد بــافــزونـی گــنـج نـشــکــیـفــتــنـد
مـرا گـنـج دادسـت و دهـقـان سـپـاه نــخــواهـیـم بــدیـنــار کــردن نـگــاه
شـمـا را جـهـان بــازجــسـتــن بــداد نـــگـــه داشـــتـــن ارج مـــرد نـــژاد
گــرامـی تــر از جــان بــدخــواه مــن کـه جـوید همـی کـشـور و گـاه مـن
سـپـهـبــد کـه مـردم فـروشـد بـه زر نــبـــایــد بـــدیــن بـــارگــه بــرگــذر
کــســی را کــنــد ارج ایــن بــارگــاه که با داد و مهرست و با رسم و راه
چــــو بــــیــــداردل کــــارداران مــــن بــه دیـوان مـوبــد شـدنـد انـجــمـن
پــدیــد آیـد از گــفــت یـک تــن دروغ ازان پـــس نــگــیــرد بـــر مــا فــروغ
بــه بـیـدادگـر بــر مـرا مـهـر نـیـسـت پـلنگ و جـفـاپـیشـه مردم یکیسـت
هر آنکـس کـه او راه یزدان بـجـسـت بآب خــرد جــان تــیـره بــشــســت
بــدیـن بــارگــاهــش بــلــنــدی بــود بـــر مــوبـــدان ارجـــمـــنــدی بـــود
بـه نزدیک یزدان ز تـخـمی که کشت بــه بــایـد بــپـاداش خـرم بــهـشـت
کـه مـا بـی نـیـازیـم ازیـن خـواسـتـه کـه گـردد بـه نـفـرین روان کـاسـتـه
گر از پـوسـت درویش بـاشد خـورش ز چـرمـش بــود بـی گـمـان پـرورش
پــلـنـگـی بــه از شـهـریـاری چـنـیـن کـه نـه شـرم دارد نـه آییـن نـه دین
گــشــادســت بــر مــا در راســتــی چــه کـوبــیـم خــیـره در کـاســتــی
نــــهـــانـــی بــــدو داد دادن بــــروی بـدان تـا رسـد نزد ما گـفـت و گـوی
بــه نـزدیـک یـزدان بــود نــاپــســنــد نـبــاشــد بــدیـن بــارگــه ارجــمـنـد
ز یـــزدان وز مـــا بــــدان کـــس درود کــه از داد و مـهـرش بــود تــاروپــود
اگــر دادگــر بـــاشـــدی شـــهــریــار بــمـانـد بـه گـیـتـی بــسـی پـایـدار
کـه جــاویـد هـر کـس کـنـنـد آفـریـن بـــران شـــاه کآبــــاد دارد زمـــیـــن
ز شاهان که بـا تـخـت و افسـر بـدند بـه گـنج و بـه لـشـکـر تـوانگـر بـدند
نــبـــد دادگــرتـــر ز نــوشـــیــن روان کـه بــادا هـمـیـشـه روانـش جــوان
نــه زو پــرهــنــرتــر بــه فــرزانــگــی بــه تـخـت و بــداد و بــه مـردانـگـی
ورا مــوبـــدی بـــود بـــابـــک بـــنــام هــشــیــوار و دانــادل و شـــادکــام
بـــدو داد دیــوان عـــرض و ســـپـــاه بــفــرمــود تــا پــیـش درگــاه شــاه
بــیـاراســت جــایـی فــراخ و بــلــنـد ســرش بــرتــر از تــیـغ کــوه پــرنــد
بــگـســتــرد فـرشـی بــرو شـاهـوار نشستـند هرکس که بـود او بـه کار
ز دیــوان بـــابـــک بـــرآمــد خـــروش نــهــادنــد یــک ســر بــرآواز گــوش
کـــه ای نــامــداران جـــنــگ آزمــای سـراسـر بــه اسـب انـدر آریـد پـای
خــرامـیـد یـک یـک بــه درگــاه شــاه بــه ســر بــرنــهــاده ز آهـن کــلــاه
زره دار بــــــا گـــــرزه گـــــاوســــــار کـسـی کـو درم خـواهـد از شـهریار
بــیــامــد بــه ایــوان بــابــک ســپــاه هــوا شــد ز گــرد ســواران ســیـاه
چـو بــابـک سـپـه را هـمـه بـنـگـریـد درفـش و ســر تــاج کـســری نـدیـد
ز ایـــوان بـــاســـب انـــدر آورد پـــای بــفـرمـودشـان بــازگـشـتـن ز جـای
بـرین نـیـز بـگـذشـت گـردان سـپـهـر چـو خـورشـید تـابـنـده بـنمـود چـهر
خـــروشــی بـــرآمــد ز درگــاه شــاه کـــه ای گـــرزداران ایــران ســـپـــاه
هـمـه بـا سـلـیـح و کـمـان و کـمـنـد بــدیـوان بــابــک شــویـد ارجــمــنـد
بــرفــتــنـد بــا نـیـزه و خــود و کــبــر هـمـی گـرد لـشـکـر بــرآمـد بـه ابـر
نـگـه کــرد بــابــک بــه گـرد ســپــاه چــو پــیـدا نــبــد فــر و اورنـد شــاه
چـنـین گـفـت کـامـروز بـا مـهـر و داد هــمــه بــازگــردیــد پــیـروز و شــاد
بــه روز ســه دیـگـر بــرآمـد خــروش کــه ای نــامــداران بــا فــر و هـوش
مـبــادا کـه از لـشــکـری یـک ســوار نـه بــا تــرگ و بــا جــوشــن کــارزار
بـــیــایــد بـــریــن بـــارگــه بـــگـــذرد عـــرض گـــاه و ایــوان او بـــنــگـــرد
هر آنکس که بـاشد بـه تـاج ارجـمند بــه فــر و بــزرگـی و تــخــت بــلـنـد
بــدانـد کـه بــر عـرض آزرم نـیـســت سخـن بـا محـابـا و بـا شرم نیسـت
شهنشاه کسـری چـو بـگشاد گوش ز دیــوان بـــابـــک بـــرآمــد خــروش
بـخـندید کسـری و مغـفر بـخـواسـت درفـش بـزرگی بـرافـراشـت راسـت
بــه دیـوان بــابــک خــرامــیــد شــاه نــهـاده ز آهـن بــه ســر بــر کــلــاه
فـــروهــشـــت از تـــرگ رومـــی زره زده بـــــر زره بـــــر فـــــراوان گــــره
یـکــی گـرزه گــاوپــیـکــر بــه چــنـگ زده بـــر کــمــرگــاه تـــیــر خــدنــگ
بـه بــازو کـمـان و بــزیـن بــر کـمـنـد مـیـان را بــزریـن کــمــر کــرده بــنـد
بـرانـگـیـخـت اسـب و بـیفـشـارد ران بــــه گــــردن بــــرآورد گـــرز گـــران
عنان را چـپ و راست لخـتـی بـسود سـلـیـح سـواری بــه بــابــک نـمـود
نـگــه کــرد بــابــک پــســنـد آمـدش شــهــنــشــاه را فــرمــنــد آمــدش
بــدو گــفــت شــاهـا انـوشــه بــدی روان را بــه فـرهـنـگ تــوشـه بــدی
بـــیــاراســتــی روی کــشــور بـــداد ازیــن گــونــه داد از تــو داریــم یــاد
دلیری بـد از بـنده این گـفـت و گـوی سـزد گـر نـپــیـچــی تــو از داد روی
عـنـان را یـکـی بــازپـیـچـی بـراسـت چـنـان کـز هنرمـنـدی تـو سـزاسـت
دگـربـاره کـسـری بـرانگـیخـت اسـب چـپ و راست بـرسـان آذرگشسـب
نـگــه کــرد بــابــک ازو خــیـره مــانـد جــهـان آفــریـن را فـراوان بــخــوانـد
ســــواری هــــزار و گــــوی دوهـــزار نـبــودی کـســی را گـذر بــر چــهـار
درمـــی فــــزون کــــرد روزی شــــاه بــه دیـوان خــروش آمــد از بــارگــاه
کـه اسـب سـر جــنـگـجــویـان بــیـار ســوار جــهــان نــامــور شــهــریــار
فــراوان بــخــنــدیــد نــوشــیـن روان که دولت جـوان بـود و خسرو جـوان
چـو بـرخـاسـت بـابـک ز دیـوان شـاه بـــیــامــد بـــر نــامــور پــیــشــگــاه
بــدو گــفــت کــای شــهـریـار بــزرگ گـر امروز من بـنده گشـتـم سـتـرگ
هـمــه در دلــم راســتــی بــود و داد درشــتــی نـگـیـرد ز مـن شــاه یـاد
درشـتـی نمـایم چـو بـاشـم درسـت انوشه کسی کو درشتـی نجـسـت
بــدو گـفـت شـاه ای هـشـیـوار مـرد تــو هـرگــز ز راه درســتــی مــگــرد
تــن خـویـش را چـون مـحـابــا کـنـی دل راسـتــی را هـمـی بــشـکـنـی
بـدین ارز تـو نـزد مـن بـیـش گـشـت دلم سـوی اندیشـه خـویش گشـت
کــه مـا در صــف کــار نـنـگ و نـبــرد چـــگـــونـــه بــــرآریـــم ز آورد گـــرد
چـنـیـن داد پـاسـخ بـه پـرمـایه شـاه کـه چـون نـو نـبـیـنـد نـگـین و کـلـاه
چـو دسـت و عـنـان تـو ای شـهـریـار بــه ایـوان نـدیـدســت پــیـکــرنـگــار
بــه کــام تــو گــردد ســپــهـر بــلـنـد دلـت شــاد بــادا تــنـت بــی گــزنـد
بـه مـوبـد چـنین گـفـت نوشـین روان کــه بــا داد مــا پــیــر گــردد جــوان
بــه گـیـتــی نـبــایـد کـه از شـهـریـار بــمــانــد جــز از راســتــی یــادگــار
چــرا بــایـد ایـن گـنـج و ایـن روز رنـج روان بــسـتـن انـدر سـرای سـپـنـج
چــو ایـدر نـخــواهـی هـمــی آرمـیـد بــبــایــد چــریـد و بــبــایـد چــمــیـد
پــرانــدیــشــه بــودم ز کــار جــهــان سـخـن را همـی داشـتـم در نـهـان
کـه تـا تـاج شـاهی مرا دشـمنسـت هـمـه گــرد بــر گــرد آهـرمـنـســت
بـه دل گـفـتـم آرم ز هـر سـو سـپـاه بـخـواهـم ز هـر کـشـوری رزمـخـواه
نگـردد سـپـاه انـجـمـن جـز بـه گـنـج بـه بـی مـردی آید هم از گـنـج رنـج
اگـر بــد بـه درویـش خـواهـد رسـیـد ازیـــن آرزو دل بــــبــــایـــد بــــریـــد
هــمــی رانــدم بـــا دل خــویــش راز چـو انـدیـشـه پـیش خـرد شـد فـراز
ســوی پـــهــلــوانــان و ســوی ردان هــم از پــنــد بـــیــداردل بـــخــردان
نبـشـتـم بـخ هر کـشـوری نـامـه ای بــه هـر نـامـداری و خــودکــامـه ای
کـه هر کـس کـه دارید هوش و خـرد هـمــی کــهـتــری را پــســر پــرورد
بـه مـیـدان فـرسـتـید بـا سـاز جـنـگ بــجــویـنـد نـزدیـک مــا نــام و نـنـگ
نــبــایـد کــه انــدر فــراز و نــشــیـب نـدانـنـد چــنـگ و عــنــان و رکــیـب
بـه گرز و بـه شـمشـیر و تـیر و کمان بــدانــنــد پــیـچــیـد بــا بــدگــمــان
جـوان بـی هنر سـخـت ناخـوش بـود اگـــر چــــنـــد فـــرزنـــد آرش بــــود
عـرض شـد ز در سـوی هر کشـوری درم بـــرد نــزدیــک هــر مــهــتـــری
چــــهـــل روز بــــودی درم را درنـــگ بــرفـتــنـد از شـهـر بــا سـاز جـنـگ
ز دیــوان چــو دیــنــار بــرداشــتــنــد بــدان خــرمــی روز بــگــذاشــتــنـد
کــنـون لـاجــرم روی گـیـتــی بــمـرد بــیــاراســتــم تــا کــی آیــد نــبــرد
مـرا سـاز و لـشـکـر ز شـاهان پـیش فـزونسـت و هم دولـت و رای بـیش
سـخـنـها چـو بـشـنید مـوبـد ز شـاه بـسـی آفـرین خـوانـد بـر تـاج و گـاه
چـو خـورشـید بـنـمـود تـابـنـده چـهـر در بــاغ بــگـشــاد گــردان ســپــهـر
پــدیــد آمــد آن تــوده شــنــبــلــیــد دو زلـف شــب تــیـره شـد نـاپــدیـد
نـشـسـت از بـر تـخـت نوشـین روان خــجــســتــه دلـفـروز شــاه جــوان

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج